KONGREGACJA DS. KULTU BOŻEGO I DYSCYPLINY SAKRAMENTÓW

INSTRUKCJA
"REDEMPTIONIS SACRAMENTUM"
O tym, co należy zachowywać, a czego unikać w związku z Najświętszą Eucharystią

ROZDZIAŁ VI
PRZECHOWYWANIE NAJŚWIĘTSZEJ EUCHARYSTII
 I JEJ KULT POZA MSZĄ ŚWIĘTĄ

1. Przechowywanie Najświetszej Eucharystii

129. "Sprawowanie Eucharystii w ofierze Mszy świętej jest źródłem i celem kultu, jaki się jej oddaje poza Mszą. Święte postacie przechowuje się przede wszystkim w tym celu, aby wierni, którzy nie mogą brać udziału we Mszy świętej, zwłaszcza chorzy i starsi, jednoczyli się przez Komunię sakramentalną z Chrystusem i Jego Ofiarą, którą składa się we Mszy świętej"²¹⁹. Ponadto owo przechowywanie pozwala również na praktykę adoracji tego Wielkiego Sakramentu oraz oddawania mu tej czci, która jest należna samemu Bogu. Należy więc bardzo popierać niektóre formy kultu adoracji nie tylko prywatnej, lecz również publicznej i wspólnotowej, ustanowione lub zatwierdzone przez Kościół²²⁰.

130. "Najświętszą Eucharystię należy przechowywać w tabernakulum trwałym i nienaruszalnym, umieszczonym na środku ołtarza wielkiego lub bocznego, ale naprawdę okazałego"; jak również w miejscu, ze względu na spokój, przestrzeń przed tabernakulum oraz liczbę ławek lub krzeseł i klęczników, "odpowiednim do modlitwy"²²¹. Ponadto należy pilnie zwracać uwagę na wszystkie przepisy ksiąg liturgicznych i normy prawne²²², szczególnie w celu wykluczenia niebezpieczeństwa profanacji²²³.

131. Z wyjątkiem przepisów kan. 934 § 1, zabrania się przechowywania Najświętszego Sakramentu w miejscu, które nie podlega oczywistej władzy biskupa diecezjalnego lub gdzie istnieje niebezpieczeństwo profanacji. Gdyby coś takiego zaistniało, biskup diecezjalny winien natychmiast cofnąć udzielone już pozwolenie na przechowywanie Eucharystii²²⁴.

132. Nikt nie może zanosić Najświętszej Eucharystii do domu lub do jakiegoś innego miejsca wbrew przepisom prawa. Ponadto należy pamiętać, że zabranie lub przetrzymywanie w celu świętokradczym albo wyrzucenie konsekrowanych postaci jest poważnym przestępstwem, od którego uwolnienie zastrzeżone jest Kongregacji Nauki Wiary²²⁵.

133. Kapłan lub diakon albo szafarz nadzwyczajny, który z powodu nieobecności lub przeszkody ze strony szafarza zwyczajnego zanosi Najświętszą Eucharystię choremu w celu udzielenia Komunii, z miejsca, gdzie przechowywany jest Sakrament, powinien iść w miarę możliwości prostą drogą do domu chorego, unikając wszelkich spraw świeckich, aby wyeliminować jakiekolwiek niebezpieczeństwo profanacji i zachować jak największy szacunek względem Ciała Chrystusa. Ponadto zawsze należy wykonywać obrzęd udzielania Komunii chorym, jak zapisano w Rytuale Rzymskim²²⁶.

2. Inne formy kultu Najświetszej Eucharystii poza Mszą świetą

134. "Kult, jakim otaczana jest Eucharystia poza Mszą świętą, ma nieocenioną wartość w życiu Kościoła. Jest on ściśle związany ze sprawowaniem Ofiary eucharystycznej"²²⁷. Pobożność więc zarówno publiczna, jak i prywatna wobec Najświętszej Eucharystii winna być gorliwie wpajana również poza Mszą, aby wierni oddawali cześć uwielbienia Chrystusowi obecnemu prawdziwie i rzeczywiście²²⁸, który jest "Kapłanem dóbr przyszłych"²²⁹ i Odkupicielem wszystkiego. "Jest więc zadaniem pasterzy Kościoła, aby również poprzez własne świadectwo zachęcali do kultu eucharystycznego, do trwania na adoracji przed Chrystusem obecnym pod postaciami eucharystycznymi, szczególnie podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu"²³⁰.

135. "W ciągu dnia" wierni "niech nie zaniedbują nawiedzenia Najświętszego Sakramentu, jako że jest ono dowodem wdzięczności, znakiem miłości i wyrazem uznania dla Chrystusa Pana tam obecnego"²³¹. Kontemplacja bowiem Jezusa obecnego w Najświętszym Sakramencie, jako Komunia duchowa, ściśle jednoczy wiernego z Chrystusem, jak pokazuje przykład tylu Świętych²³². "Jeśli nie stoi na przeszkodzie poważna racja, kościół, w którym jest przechowywana Najświętsza Eucharystia, powinien być otwarty dla wiernych przynajmniej przez kilka godzin dziennie, aby mogli się modlić przed Najświętszym Sakramentem"²³³.

136. Ordynariusz powinien usilnie popierać adorację eucharystyczną z udziałem ludu, zarówno krótką, jak dłuższą lub jako wieczystą. W ostatnich bowiem latach "w wielu miejscach adoracja Najświętszego Sakramentu znajduje swoją właściwą rolę w życiu codziennym i staje się niewyczerpanym źródłem świętości", chociaż istnieją również miejsca, "w których zauważa się prawie całkowity zanik praktyki adoracji eucharystycznej"²³⁴.

137. Wystawienie Najświętszej Eucharystii winno się zawsze odbywać zgodnie z przepisami ksiąg liturgicznych²³⁵. Nie należy również wykluczać odmawiania przed schowanym lub wystawionym Najświętszym Sakramentem maryjnej modlitwy różańcowej, godnej podziwu "ze względu na jej prostotę a zarazem głębię"²³⁶. Jednakże, szczególnie podczas wystawienia, należy ukazać istotę tej modlitwy jako kontemplacji tajemnic życia Chrystusa Odkupiciela i zbawczego planu wszechmogącego Ojca, wykorzystując przede wszystkim czytania zaczerpnięte z Pisma świętego²³⁷.

138. Nigdy jednak wystawionego Najświętszego Sakramentu nie powinno się, nawet na krótko, pozostawiać bez wystarczającego nadzoru. Stąd należy postępować tak, aby w ustalonych porach niektórzy wierni, nawet na zmianę, zawsze byli obecni.

139. Gdy biskup diecezjalny ma wyświęconych szafarzy lub inne osoby przeznaczone do wystawienia Najświętszego Sakramentu, wierni mają prawo często nawiedzać Najświętszy Sakrament w celu adoracji i przynajmniej czasami w ciągu roku uczestniczyć w adoracji przed wystawioną Najświętszą Eucharystią.

140. Zaleca się bardzo, aby w dużych miastach lub przynajmniej większych miejscowościach biskup diecezjalny wyznaczył jakiś budynek kościoła dla adoracji wieczystej, w którym jednak powinna być często, a nawet o ile to możliwe codziennie, sprawowana Msza święta, pod warunkiem ścisłego przestrzegania zasady, że na czas Mszy świętej przerywa się wystawienie²³⁸. Wypada, aby we Mszy, która poprzedza czas bezpośredniej adoracji, była konsekrowana hostia, która ma być wystawiona do adoracji, oraz aby została umieszczona w monstrancji na ołtarzu po zakończeniu Komunii²³⁹.

141. Biskup diecezjalny powinien uznać i w miarę możliwości popierać prawo wiernych do ustanawiania bractw lub stowarzyszeń oddających się praktyce adoracji, również wieczystej. Ilekroć takie stowarzyszenia przybiorą charakter międzynarodowy, ich erygowanie lub zatwierdzanie ich statutów należy do Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów²⁴⁰.

3. Procesje i kongresy eucharystyczne

142. "Do biskupa diecezjalnego należy wydawanie zarządzeń o procesjach, zasadach uczestnictwa w nich oraz ich godności"²⁴¹, a także popieranie wśród wiernych praktyki adoracji.

143. "Gdzie, zdaniem biskupa diecezjalnego, jest to możliwe, należy dla publicznego świadectwa czci wobec Najświętszej Eucharystii urządzać, zwłaszcza w uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa, procesję prowadzoną po drogach publicznych"²⁴², ponieważ pobożne "uczestnictwo wiernych w procesji eucharystycznej w uroczystość Ciała i Krwi Pańskiej jest łaską od Pana, która co roku napełnia radością wszystkich biorących w niej udział"²⁴³.

144. Chociaż w niektórych miejscach nie jest możliwe organizowanie procesji eucharystycznych, jest jednak konieczne zachowanie takiej tradycji. Trzeba raczej poszukiwać nowych sposobów ich organizacji w dzisiejszych warunkach, na przykład w sanktuariach, w miejscach należących do Kościoła, lub, za zgodą władzy świeckiej, w publicznych ogrodach.

145. Należy uznać wielką wartość duszpasterską Kongresów eucharystycznych, które "powinny być prawdziwym znakiem wiary i miłości"²⁴⁴. Winny one być przygotowywane i przeprowadzane zgodnie z ustalonymi zasadami²⁴⁵, aby wierni, godnie otaczając czcią święte tajemnice Ciała i Krwi Syna Bożego, mogli nieustannie doznawać w sobie owoców odkupienia²⁴⁶.

PRZYPISY

¹⁶⁰ SOBÓR TRYDENCKI, Sesja XIII, 11 października 1551, Dekret o Najśw. Sakramencie, rozdz. 2: DS 1638; por. Sesja XXII, 17 września 1562, Nauka o Najśw. Ofierze Mszy świętejs, rozdz. 1-2: DS 1740, 1743; ŚW. KONGR. OBRZĘDÓW, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 35: AAS 59 (1967) 560.
¹⁶¹ Por. MISSALE ROMANUM, Ordo Missae, nr 4, s. 505.
¹⁶² MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nr 51.
¹⁶³ Por. 1 Kor 11, 28.
¹⁶⁴ Por. KPK, kan. 916; SOBÓR TRYDENCKI, Sesja XIII, 11 października 1551, Dekret o Najśw. Sakramencie, rozdz. 7: DS 1646-1647; JAN PAWEŁ II, Enc. Ecclesia de Eucharistia, nr 36: AAS 95 (2003) ss.457-458; ŚW. KONGR. OBRZĘDÓW, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 35: AAS 59 (1967) 561.
¹⁶⁵ Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Ecclesia de Eucharistia, nr 42: AAS 95 (2003) 461.
¹⁶⁶ Por. KPK, kan. 844 § 1; JAN PAWEŁ II, Enc. Ecclesia de Eucharistia, nry 45-46: AAS 95 (2003) 463-464; por. PAP. RADA DS. POPIERANIA JEDNOŚCI CHRZEŚCIJAN, Dyrektorium o stosowaniu zasad i norm dotyczących ekumenizmu La recherche de l’unité, 25 marca 1993, nry 130-131: AAS 85 (1993) 1039-1119, tu 1089.
¹⁶⁷ Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Ecclesia de Eucharistia, nr 46: AAS 95 (2003) 463-464.
¹⁶⁸ Por. ŚW. KONGR. OBRZĘDÓW, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 35: AAS 59 (1967) 561.
¹⁶⁹ Por. KPK, kan. 914; ŚW. KONGR. DS. DYSC. SAKRAM., Declar. Sanctus Pontifex, 24 maja 1973: AAS 65 (1973) 410; ŚW. KONGR. DS. SAKRAM. I KULTU BOŻEGO ORAZ KONGR. DS. DUCHOWIEŃSTWA, List do przewod-niczących Konferencji Episkopatów In quibusdam, 31 marca 1977, w: Enchiridion Documentorum Instauratio-nis Liturgicae, II, Roma 1988, s. 142-144; ŚW. KONGR. DS. SAKRAM. I KULTU BOŻEGO ORAZ KONGR. DS. DUCHOWIEŃSTWA, Responsum ad propositum dubium, 20 maja 1977: AAS 69 (1977) 427.
¹⁷⁰ Por. Jan Paweł II, List apost. Dies Domini, 31 maja 1998, nry 31-34: AAS 90 (1998) 713-766, tu 731-734.
¹⁷¹ Por. KPK, kan. 914.
¹⁷² Por. KL nr 55.
¹⁷³ Por. ŚW. KONGR. OBRZĘDÓW, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 31: AAS 59 (1967) 558; PAP. KOMISJA DS. AUTENT. INTERPR. KPK, Responsio ad propositum dubium, 1 czerwca 1988: AAS 80 (1988) 1373.
¹⁷⁴ MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nr 85.
¹⁷⁵ Por. KL nr 55; ŚW. KONGR. OBRZĘDÓW, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 31: AAS 59 (1967) 558; MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nry 85, 157, 243.
¹⁷⁶ Por. MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nr 160.
¹⁷⁷ KPK, kan. 843 § 1; por. kan. 915.
¹⁷⁸ Por. MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nr 161.
¹⁷⁹ KONGR. DS. KULTU BOŻEGO I DYSC. SAKRAM., Dubium, „Notitiae” 35 (1999) ss.160-161.
¹⁸⁰ Por. MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nr 118.
¹⁸¹ Tamże, nr 160.
¹⁸² KPK, kan. 917; por. PAP. KOMISJA DS. AUTENT. INTERPR. KPK, Responsio ad propositum dubium, 11 lipca 1984: AAS 76 (1984) 746.
¹⁸³ Por. KL nr 55; MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nry 158-160, 243-244, 246.
¹⁸⁴ Por. MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nry 237-249; por. tamże nry 85, 157.
¹⁸⁵ Por. tamże, nr 283a.
¹⁸⁶ Por. SOBÓR TRYDENCKI, Sesja XXI, 16 lipca 1562, Dekret o Komunii eucharystycznej, rozdz. 1-3: DS 1725-1729; KL nr 55; MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nry 282-283.
¹⁸⁷ Por. MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nr 283.
¹⁸⁸ Por. tamże.
¹⁸⁹ Por. ŚW. KONGR. KULTU BOŻEGO, Instr. Sacramentali Communione, 29 czerwca 1970: AAS 62 (1970) 665; Instr. Liturgicae instaurationes, nr 6a: AAS 62 (1970) 699.
¹⁹⁰ MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nr 285a.
¹⁹¹ Tamże, nr 245.
¹⁹² Por. tamże, nry 285b i 287.
¹⁹³ Por. tamże, nry 207 i 285a.
¹⁹4 Por. KPK, kan. 1367.
¹⁹⁵ Por. PAP. RADA DS. INTERPRET. TEKSTÓW PRAWNYCH, Responsio ad propositum dubium, 3 lipca 1999: AAS 91 (1999) 918.
¹⁹⁶ Por. MSZAŁ RZYMSKI, Ogólne wprowadzenie, nry 163, 284.