ŚWIĘTA KONGREGACJA OBRZĘDÓW

"INTER OCUMENICI"
Pierwsza Instrukcja o należytym wykonywaniu Konstytucji o Liturgii Świętej 

ROZDZIAŁ I
NIEKTÓRE NORMY OGÓLNE

I. O stosowaniu tych norm

9. Normy praktyczne znajdują się w Konstytucji czy też w niniejszej Instrukcji, jak również wszystko to, co przez Instrukcję już obecnie, jeszcze przed reformą ksiąg liturgicznych, jest dozwolone albo postanowione, chociaż odnoszą się tylko do obrządku rzymskiego, mogą być jednak stosowane także w innych obrządkach łacińskich, zgodnie z przepisami prawa.

10. Wszystko to, co niniejsza Instrukcja zleca kompetentnej terytorialnej władzy kościelnej, tylko przez tę władzę droga należytych dekretów może i powinno być doprowadzone do skutku.
 W poszczególnych zaś wypadkach należy określać czas i okoliczność, od których zaczną obowiązywać niniejsze dekrety, a przedtem wyznaczyć zawsze odpowiedni okres odroczenia prawa, aby tymczasem wierni mogli się z nimi zapoznać i przygotować do ich wykonania.

II. Liturgiczne wychowanie alumnów (do art. 15. 16 i 18 Konst.)

11. a) na wydziałach teologicznych należy utworzyć katedrę liturgiki, aby wszyscy alumni otrzymali należytą wiedzę liturgiczną; w seminariach zaś i zakonnych domach studiów niech ordynariusze miejscowi i zwierzchnia władza zakonna jak najrychlej postara się o specjalnego należycie przygotowanego profesora liturgiki;
b) profesorowie, którzy mają uczyć liturgii św. niech jak najrychlej odpowiednio się przygotują stosownie do art. 15 Konstytucji;
c) do dalszego uświadomienia liturgicznego duchownych zwłaszcza już pracujących w winnicy Pańskiej, należy tworzyć, stosownie do potrzeb, duszpasterskie instytuty liturgiczne.

12. Nauka liturgii ma trwać przez odpowiedni przeciąg czasu, który ustali kompetentna władza w programie studiów; należy ją podawać według właściwej metody, stosownie do art. 16 Konstytucji.

13. Funkcje liturgiczne powinno się spełniać możliwie najdoskonalej, a więc:
a) Przepisów należy starannie przestrzegać i ceremonie godnie wykonywać pod czujnym okiem moderatorów i po uprzednim przećwiczeniu, które jest konieczne;
b) Alumni powinni często spełniać przysługujące im na mocy święceń funkcje liturgiczne: diakona, subdiakona, akolity, lektora, a oprócz tego komentatora i kantora.
c) Kościół i kaplice, sprzęt liturgiczny w ogólności i szaty liturgiczne - niech mają charakter autentycznej sztuki chrześcijańskiej, także dzisiejszej.

III. Liturgiczna formacja życia duchowego alumnów (do art. 17 Konst.)

14. Aby kleryków zaprawić do uczestnictwa w obchodach liturgicznych i czerpania z nich życia duchowego, którego mają później innym udzielać. Konstytucję o Liturgii św. należy w całej pełni wprowadzić w życie seminarzystów i zakonnych domów studiów, stosownie do wskazań dokumentów Stolicy Apostolskiej, przy czym wszyscy moderatorzy i profesorowie jednomyślnie i jednozgodnie mają się do tego przyczyniać. Odpowiednie zaś wprowadzenie do liturgii św. należy przeprowadzać przez polecenia traktujących o liturgii dzieł - zwłaszcza pod względem teologicznym i duchowym - w które biblioteka winna być dobrze zaopatrzona; następnie przez rozmyślanie i konferencje, które należy czerpać przede wszystkim ze źródła Pisma św. i liturgii⁶ ; i przez wspólne praktykowanie tradycyjnych zwyczajów życia chrześcijańskiego z uwzględnieniem różnych okresów roku liturgicznego.

15. Eucharystię, jako ośrodek całego życia duchowego, należy celebrować codziennie, używając najwłaściwszych sposobów, możliwie najlepiej odprawiających warunkom uczestników⁷.
W niedzielę zaś oraz inne większe święta Msza św. powinna być śpiewana przy udziale wszystkich domowników, z homilią i, o ile to możliwe, z komunią sakramentalną wszystkich nie kapłanów. Kapłani zaś, jeżeli pożytek wiernych nie wymaga, by osobiście odprawiali, zwłaszcza w uroczystsze święta - mogą koncelebrować, gdy tylko nowy obrzęd koncelebry będzie ogłoszony.
Jest rzeczą właściwe, aby przynajmniej w uroczystsze święta alumni uczestniczyli w Eucharystii, celebrowanej w kościele katedralnym przez biskupa⁸.

16. Jest bardzo stosowne, aby alumni, nawet nie obowiązani do modlitwy brewiarzowej, codziennie wspólnie odmawiali lub śpiewali, rano laudesy jako modlitwy poranne, wieczorne zaś nieszpory jako modlitwy wieczorne, albo też kompletę na zakończenie dnia. O ile to możliwe, niech i moderatorzy uczestniczą w tym wspólnym odmawianiu. Poza tym alumnom święceń wyższych należy dać dostateczną ilość czasu w porządku dnia, aby mogli odmówić modlitwy brewiarzowe.
Wypada, by przynajmniej w większe święta alumni, stosownie do okoliczności, śpiewali nieszpory w kościele katedralnym.

17. Praktyki pobożne, ustalone zwyczajami albo prawami danego miejsca lub instytutu, mają być w należytym poszanowaniu. Trzeba jednak uważać, aby zwłaszcza wtedy, gdy się odbywają wspólnie, odpowiadały liturgii św. stosownie do art. 13 Konstytucji i aby uwzględniały okresy liturgiczne.

IV. Liturgiczna formacja członków instytutów dążących do doskonałości

18. To, co w poprzednich artykułach było powiedziane o liturgicznej formacji życia duchowego alumnów, należy stasować także do członków - czy to męskich czy żeńskich - instytutów dążących do doskonałości.

V. Liturgiczne wychowanie wiernych (do art. 19 Konst.)

19. Duszpasterze powinni dołożyć starań, aby przepis Konstytucji o liturgicznym uczestnictwie zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym, "zależnie od ich wieku, warunków, rodzaju życia i stopnia kultury religijnej"⁹, wykonywać starannie i cierpliwie. Zwłaszcza niech się troszczą o liturgiczne wychowanie i czynne uczestnictwo członków świeckich stowarzyszeń religijnych, ponieważ ich zadaniem jest ściślejsze uczestnictwo w życiu Kościoła i niesienie pomocy duszpasterzom także w pielęgnowaniu życia liturgicznego w parafii¹⁰.

VI. Władza kompetentna w dziedzinie liturgicznej (do art. 22 Konst.)

20. Kierownictwo liturgią św. należy do władzy kościelnej, dlatego nikt inny nie może w tej sprawie postępować według swego upodobania - często ze szkodą samej liturgii oraz jej odnowienia, które ma być dokonane przez należytą władzę.

21. Do Stolicy Apostolskiej należy reformowanie i zatwierdzanie ogólnych ksiąg liturgicznych, urządzenie liturgii św. w tym, co się odnosi Kościoła Powszechnego, badanie oraz potwierdzanie akt i postanowień władzy terytorialnej, wreszcie przyjmowanie propozycji i próśb tejże władzy terytorialnej.

22. Do biskupa należy kierowanie liturgią w obrębie jego diecezji według norm i ducha Konstytucji o liturgii św., jak również dekretów Stolicy Apostolskiej i kompetentnej władzy terytorialnej.

23. Przez różnego rodzaju terytorialne Konferencje biskupów, do których należy kierowanie sprawami liturgicznymi na mocy art. 22 § 2 Konstytucji, tymczasowo należy rozumieć:
a) albo Konferencję wszystkich biskupów danego narodu, stosownie do Pisma Apostolskiego Sacram Liturgiam, n. X;
b) alb przewie już ustanowioną Konferencję biskupów, czy też biskupów oraz innych ordynariuszów miejscowych większej liczby narodów;
c) albo też Konferencję, która za zgodą Stolicy Apostolskiej ma się utworzyć z biskupów, czy też z biskupów i innych ordynariuszy większej liczby narodów, zwłaszcza jeżeli w poszczególnych narodach biskupów jest tak mało, że lepiej będzie gdy się zgromadzą z różnych narodów tego samego języka i tej samej kultury.
Jeżeli jednak szczególne warunki miejscowe coś innego doradzają, sprawę należy przedstawić Stolicy Apostolskiej.

24. Na wyżej wymienione konferencje powinno się powoływać:
a) biskupów rezydencjalnych;
b) opatów i prałatów udzielnych;
c) wikariuszów i prefektów apostolskich;
d) administratorów apostolskich diecezji stałych;
e) wszystkich pozostałych ordynariuszów miejscowych, wyjąwszy wikariuszów generalnych.
Biskupów koadiutorów i pomocniczych może powoływać przewodniczący za zgodą większości tych, którym przysługuje prawo głosu.

25. Zwołanie Konferencji, wyjąwszy wypadek, gdy w niektórych miejscach na skutek szczególnych okoliczności, prawo inaczej przewiduje, ma się dokonać:
a) przez samego przewodniczącego, jeśli chodzi o Konferencje prawnie już utworzone;
b) przez arcybiskupa albo biskupa, któremu prawnie przysługuje pierwszeństwo stosownie do normy prawnej - w pozostałych wypadkach;

26. Przewodniczący za zgodą Ojców ustala porządek spraw, które mają być rozpatrywane, a samo zgromadzenie otwiera, przenosi, przedłuża, zamyka.

27. Głosowanie wiążące przysługuje wszystkim tym, o których mowa w n. 24, nie wyłączając biskupów koadiutorów i pomocniczych, chyba że dokument powołuje wyraźnie co innego by postanowił.

28. Do uchwalenia pomocniczych dekretów wymagane są dwie trzecie głosów, oddawanych w tajnym głosowaniu.

29. Akta kompetentnej władzy terytorialnej mają być przesyłane do Stolicy Apostolskiej celem ich zbadanie i potwierdzenia, i powinny zawierać następujące dane:
a) nazwiska wszystkich uczestników Konferencji;
b) sprawozdanie z przebiegu zgromadzenia;
c) wynik głosowania nad poszczególnymi dekretami - dwa egzemplarze tych akt, podpisane przez przewodniczącego i sekretarrza zgromadzenia oraz zaopatrzone we właściwe pieczęć, należy przesłać do Rady wykonawczej Konstytucji po Liturgii św.

30. Jeżeli zaś chodzi o akta, w których znajdują się dekrety co do użycia i sposobu języka ojczystego w liturgii , oprócz tego co w numerze poprzedzającym było wyliczone, stosownie do art. 36 § 3 Konstytucji i Pisma Apostolskiego Sacram Liturgiam n. IX, powinny one jeszcze zawierać:
a) wykaz poszczególnych tekstów, które mają być wypowiedziane w języku ojczystym;
b) dwa egzemplarze tekstów liturgicznych opracowanych w języku ojczystym, z których jeden będzie zwrócony konferencji biskupów;
c) krótka wiadomość o kryteriach, na których opiera się przekład.

31. Dekrety władzy terytorialnej, wymagające zbadania ich oraz potwierdzenia Stolicy Apostolskiej, dopiero wtedy należy ogłaszać i wprowadzać w życie, gdy zostaną zbadane i zatwierdzone przez Stolicę Apostolską

VII. Funkcje poszczególnych osób w liturgii (do art. 28 Konst.)

32. Tekstów, należących do chóru albo do ludu, a przez nich śpiewanych lub recytowanych, celebrans nie powtarza prywatnie.

33. Podobnie celebrans nie czysta prywatnie tych lekcji, które czyta lub śpiewa odpowiednia osoba.

VIII. Unikanie względu na osobę (do art. 32 Konst.)

34. Poszczególni biskupi albo, jeżeli to będzie stosowne, Konferencje biskupów regionalne czy narodowe, powinny dbać o to, aby przepis Soboru Świętego, zabraniający względów na osoby prywatne lub warunki społeczne - czy to przy ceremoniach czy przy zewnętrznej wystawności - był wprowadzany w życie na ich terytorium.

35. Zresztą duszpasterze niech nie omieszkają roztropnie i z miłością pracować nad tym, aby w czynnościach liturgicznych, a zwłaszcza w odprawianiu Mszy św., sprawowaniu i udzielaniu sakramentów i sakramentaliów, równość wiernych uwidaczniała się także na zewnątrz, a poza tym ani unikać nawet pozorów zewnętrznego zysku.

IX. Uproszczenie niektórych obrzędów (do art. 34 Konst.)

36. Aby czynności liturgiczne jaśniały szlachetną prostotą, odpowiadającą duchowi naszych czasów:
a) ukłony w chórze ze strony celebransa i jego asysty mają być tylko na początku i na końcu czynności świętej;
b) okadzanie duchowieństwa, wyjąwszy odznaczonych godnością biskupią, ma się dokonywać zbiorowo dla każdej strony chóru potrójnym rzutem kadzielnicy;
c) okadzać należy jedynie ten ołtarz, przy którym odprawia się czynności liturgiczne;
d) opuszcza się całowanie ręki i przedmiotów podawanych lub odbieranych

X. Nabożeństwa słowa Bożego (do art. 35,4 Konst.)

37. W miejscowościach pozbawionych kapłana, gdzie nie ma możliwości celebrowania Mszy św. w dni niedzielne i święta nakazane, należy urządzić nabożeństwa słowa Bożego, stosując się do uznania miejscowego ordynariusza, pod kierunkiem diakona lub nawet człowieka świeckiego, któremu to będzie powierzone. 
Sposób urządzania tego nabożeństwa nie się wzoruje na liturgii słowa we Mszy św.: w języku ojczystym należy odczytać epistołę i Ewangelię ze Mszy danego dnia, wtrącając śpiewy, zwłaszcza wyjęte z psalmów; przewodniczący, jeżeli jest diakonem, niech wygłosi homilię, jeżeli zaś nie jest diakonem, niech odczyta homilię wyznaczoną przez biskupa czy też proboszcza, a całe celebrowanie niech się zakończy modlitwą wspólną, czyli modlitwą wiernych i modlitwą Pańską.

38. Wypada, aby także nabożeństwa słowa Bożego, urządzane w przeddzień świąt uroczystych, w niektóre ferie Adwentu i W. Postu, jak również w niedziele i święta, miały charakter liturgii słowa Bożego we Mszy św., chociaż można się w nich ograniczyć do jednego tylko czytania.
Przy większej liczbie czytań tak należy je ułożyć, aby historia Zbawienia łatwiej dała się poznać: czytanie ze Starego Testamentu na ogół niech poprzedza czytanie z Nowego Testamentu, a czytanie Ewangelii niech stanowi punkt szczytowy.

39. Komisje liturgiczne poszczególnych diecezji mają się postarać o wskazanie i dostarczenie odpowiednich pomocy, aby te nabożeństwa odbywały się w sposób godny i pobożny.

Xl. Tłumaczenie tekstów liturgicznych (do art. 36 § 3 Konst.)

40. Przy tłumaczeniu tekstów liturgicznych, stosownie do art. 38 § 3, należy zachować co następuje:
a) przekładów tekstów liturgicznych powinno się dokonywać z liturgicznego tekstu łacińskiego. Przekład perykop biblijnych powinien być zgodny z liturgicznym tekstem łacińskim, przy czym jednak w razie potrzeby wolno opracować go według oryginału lub innego przekładu, który jest jaśniejszy.
b) Przygotowanie tłumaczenia tekstów liturgicznych należy szczególnie powierzyć Komisji liturgicznej, o której mowa w art. 44 Konst. i w n. 44 niniejszej Instrukcji. Komisji tej w miarę możności ma spieszyć z pomocą Instytut liturgii duszpasterskiej. Jeżeli zaś nie ma takiej Komisji, troskę o tłumaczenie powinno się powierzyć dwom lub trzem biskupom, którzy dobiorą sobie osoby - nie wyłączając świeckich - dobrze obznajomione z Pismem św., liturgiką, językami biblijnymi i językiem łacińskim, językiem ojczystym, jak również znawców sztuki muzycznej: dokładne bowiem tłumaczenie testów liturgicznych musi odpowiadać wielu jednocześnie warunkom.
c) W razie potrzeby należy się porozumieć co do tłumaczenia z biskupami okolić sąsiednich tego samego języka.
d) W narodach różnojęzycznych powinno się sporządzać przekłady odpowiadające poszczególnym językom i poddać je uważnemu zbadaniu biskupów, do których ta sprawa należy.
e) Należy dbać o godność ksiąg, z których czyta się ludowi teksty liturgiczne w języku ojczystym, aby sam nawet ich widok pobudzał wiernych do większego uszanowania dla słowa Bożego i rzeczy świętych.

41. W czynnościach liturgicznych, odprawianych przy udziale ludu innego języka, zwłaszcza w obecności gromady emigrantów, parafii personalnej itp., wolno - za zgodą miejscowego ordynariusza - używać ojczystego języka znanego tym wiernym w takim zakresie i przekładzie, które zatwierdziła kościelna władza terytorialna danego języka.

42. Nowe melodie do tekstów w języku ojczystym, przeznaczone do śpiewu dla celebransa i jego asysty, powinny być zatwierdzone przez kompetentną terytorialną władzę kościelną.

43. Partykularne księgi liturgiczne prawomocnie zatwierdzone przed ogłoszeniem Konstytucji o liturgii św. oraz indulty do tego dnia udzielone zatrzymują swoją moc - wyjąwszy gdyby były przeciwne Konstytucji - dopóty, dopóki po przeprowadzeniu reformy liturgicznej czy to częściowo, czy całkowicie, nie będzie postanowione inaczej.

XII. Komisja liturgiczna Konferencji biskupów (do 44 art. Konst.)

44. Komisję liturgiczną, którą ma ustanowić władza terytorialna, powinno się wybrać, o ile to możliwe, z grona biskupów, albo przynajmniej powinna się ona składać z jednego czy drugiego biskupa z dołączeniem niektórych kapłanów, znawców spraw liturgicznych i duszpasterskich, imiennie do tego wyznaczonych.
Wypada, aby członkowie tej Komisji kilkakrotnie w ciągu roku zbierali się razem z jej konsultorami dla wspólnego rozpatrywania zagadnień.

45. Komisji tej władza terytorialna może polecić:
a) popieranie badań i prób, jakie należy przeprowadzić stosownie do art. 40 § 1 i 2 Konst;
b) proponowanie dla całego terytorium inicjatyw, dzięki którym życie liturgiczne i stosowanie Konstytucji o Liturgii św. może się rozwijać;
c) przygotowywanie studiów i pomocy, koniecznych do przeprowadzania dekretów plenarnej Konferencji biskupów;
d) kierowanie duszpasterską akcją liturgiczną na całym terytorium, czuwanie nad stosowaniem dekretów plenarnej Konferencji biskupów oraz informowanie Konferencji o tych wszystkich sprawach;
e) nawiązywanie częstych kontaktów i wspólnych inicjatyw z innymi stowarzyszeniami, które na tym samym terytorium pracują w dziedzinie biblijnej, katechetycznej, duszpasterskiej, muzyki i sztuki kościelnej, jak również z wszelkiego rodzaju religijnymi stowarzyszeniami świeckich.

46. Członkowie Instytutu liturgii duszpasterskiej, jak również powołani do pomocy Komisji liturgicznej znawcy niech nie odmawiają chętnej pomocy poszczególnym biskupom w popieraniu liturgicznej akcji duszpasterskiej na ich terytorium.

XIII. Diecezjalna Komisja Liturgiczna (do art. 45 Konst.)

47. Zadaniem diecezjalnej Komisji liturgicznej pod przewodnictwem biskupa jest:
a) zapoznać się ze stanem działalności duszpasterstwa liturgicznego w diecezji;
b) dokładnie urzeczywistniać to, co kompetentna władza ustaliła w dziedzinie liturgii, jak również zwracać uwagę na studia oraz inicjatywy, które gdzie indziej dokonują się na tym polu;
c) poddawać i popierać różne inicjatywy praktyczne, które mogą się przyczynić do postępu liturgii, zwłaszcza zaś, gdy chodzi o pomaganie kapłanom już pracującym w winnicy Pańskiej;
d) w poszczególnych wypadkach, albo też nawet dla całej diecezji, podsuwać odpowiednie i stopniowe plany pracy duszpasterskiej w dziedzinie liturgii, wskazywać albo też powoływać nadających się ludzi, którzy w tej sprawie mogą przy sposobności dopomagać kapłanom oraz proponować odpowiednie środki czy pomoce;
e) usilnie zabiegać, by inicjatywy, podejmowane dla pielęgnowania życia liturgicznego w diecezji postępowały naprzód przy jednomyślnej i wzajemnej pomocy innych stowarzyszeń, stosownie do tego, co było powiedziane o Komisji Konferencji biskupów (n. 45 e).

PRZYPISY

⁶ Por. Konst. art. 35, 2.
⁷ Por. Konst, art. 19.
⁸ Por. Konst. art. 41.
⁹ Konst. art. 19.
¹⁰ Por. Konst. art. 42.