Instrukcja Świętej Kongregacji Obrzędów
"EUCHARISTICUM MYSTERIUM"
z 25 maja 1967 r. 25 MAJA 1967 R. o kulcie tajemnicy eucharystycznej
(AAS 59 (1967) 5 99-637)

CZĘŚĆ II
SPRAWOWANIE PAMIĄTKI PAŃSKIEJ

---------------------
- I. Pewne normy ogólne co do uregulowania sprawowania Pamiątki Pańskiej we wspólnocie wiernych -

- II. Odprawianie Mszy św. w niedziele i dni powszednie -

- III. Komunia św. Wiernych -

- IV. Sprawowanie Eucharystii w życiu i posłudze biskupa i kapłana -
--------------------

- I. Pewne normy ogólne co do uregulowania sprawowania pamiątki pańskiej we wspólnocie wiernych -

16. Znaczenie jedności wspólnoty w odprawianiu Mszy św.

Ponieważ ze względu na Chrzest "nie ma już żyda ani poganina, nie ma już niewolnika ani człowieka wolnego, nie ma już mężczyzny ani kobiety", lecz wszyscy stanowią jedno w Jezusie Chrystusie (por. Ga 3, 28), to zgromadzenie ujawnia pełniej naturę Kościoła w Eucharystii, w którym łączą się wzajemnie ludzie wszelkiego rodzaju, wieku i stanu.
Wszelako jedność tej wspólnoty, pochodząca z jednego chleba, w którym wszyscy uczestniczą (por. l Kor 10, 17), ukształtowana jest hierarchicznie i z tego powodu wymaga, by "każdy spełniający swą funkcję, czy to duchowny, czy zwykły wiemy, czynił jedynie i w całości to, co należy do niego z natury rzeczy i na mocy przepisów liturgicznych"⁶⁶.
Istnieje wspaniały przykład tej jedności "w pełnym i czynnym uczestnictwie całego świętego Ludu Bożego... w tej samej Eucharystii, w jednej modlitwie, przy jednym ołtarzu pod przewodnictwem biskupa, otoczonego swymi kapłanami i posługującymi przy ołtarzu"⁶⁷.

17. Unikanie rozbicia wspólnoty wiernych i rozproszenia jej uwagi

W obrzędach liturgicznych należy unikać rozbicia wspólnoty wiernych i rozproszenia jej uwagi na różne rzeczy. Dlatego trzeba wystrzegać się, żeby w tym samym kościele nie odbywały się równocześnie dwie czynności liturgiczne, które zwracają uwagę wiernych w rozbieżnych kierunkach.
Przede wszystkim trzeba to powiedzieć o sprawowaniu Eucharystii. Dlatego w niedziele i święta nakazane, gdy się odprawia Msza św. dla ludu, trzeba starannie unikać rozproszenia, które się zazwyczaj zdarza na skutek odprawiania Mszy św. w tym samym czasie, w tym samym kościele. O ile możności należy tego przestrzegać również w inne dni. Najlepszym sposobem osiągnięcia tego, jest w myśl przepisu prawa, koncelebra kapłanów, pragnących odprawiać Mszę św. w tym samym czasie⁶⁸.
Trzeba też uważać, by w tym samym kościele, kiedy odprawia się Msze dla ludu, wedle ustalonego terminarza, nie odmawiano w tym samym czasie modlitw brewiarzowych w chórze czy wspólnie, żeby nie głoszono kazania, nie udzielano Chrztu, nie błogosławiono małżeństwa.

18. Urabianie poczucia wspólnoty powszechnej i miejscowej

W sprawowaniu Eucharystii należy tak rozwijać poczucie wspólnoty, by każdy czuł się zespolony z braćmi we wspólnocie Kościoła zarówno miejscowego jak i powszechnego, a w pewnej mierze nawet ze wszystkimi ludźmi. Wszak Chrystus w ofierze Mszy św. wydaje siebie samego na zbawienie całego świata, a zgromadzenie wiernych jest obrazem i znakiem jedności rodzaju ludzkiego w Chrystusie jako Głowie⁶⁹.

19. Właczanie przybyszów w miejscowe sprawowanie Eucharystii

Wierni, biorący udział w sprawowaniu Eucharystii poza swoja parafią, niech się włączą w świętą czynność w formie, jaką stosuje wspólnota danego miejsca.
Pasterze zaś winni się o to postarać, by wiernym przybywającym z innych regionów pomóc w odpowiedni sposób do tego, aby mogli włączyć się w miejscową społeczność. Należy się o to zatroszczyć zwłaszcza w Kościołach wielkomiejskich i w miejscach, do których ściągają wierni masowo na wczasy.
Tam zaś, gdzie przebywają w większej liczbie przybysze obcojęzyczni lub wygnańcy, pasterze winni się o to postarać, żeby im choć czasem dać sposobność udziału we Mszy św. odprawianej wedle ich zwyczajów. "Należy jednak dbać o to, aby wierni umieli wspólnie odmawiać lub śpiewać stałe teksty mszalne, dla nich przeznaczone, także w języku łacińskim"⁷⁰.

20. Baczna uwaga szafarzy na sposób odprawiania

Aby przyczynić się do należytego przebiegu świętego obrzędu i czynnego udziału wiernych, winni szafarze nie tylko spełniać swe zadania poprawnie, wedle prawideł liturgicznych, lecz tak się zachowywać, by samym zachowaniem budzili wrażliwość na rzeczy święte.
Lud ma prawo do pokarmu duchowego przez głoszenie i wyjaśnianie słowa Bożego w czasie Mszy św. Wobec tego kapłani winni nie tylko wygłosić homilię, ilekroć tak przepisano lub wypada, lecz również dołożyć starań, by to, co oni sami lub ministranci w ramach swego zadania wypowiadają, tak wyraźnie mówili lub śpiewali, iżby wierni jasno to pojmowali, a nawet samorzutnie skłaniali się do odpowiedzi i uczestnictwa⁷¹. Należy przygotować do tego sługi ołtarza, głównie w seminarium i w domach zakonnych, poprzez odpowiednie ćwiczenia.

21. Kanon Mszy św.

a) We Mszach św. z ludem, nawet nie koncelebrowanych, wolno odprawiającemu kapłanowi, jeśli to jest stosowne, odmawiać kanon słyszalnym głosem. We Mszach zaś śpiewanych wolno mu śpiewać te części kanonu, które można śpiewać w myśl „Rytuału przestrzeganego w koncelebrowaniu Mszy św.”, stosownie do Instrukcji „Tres abhinc annos” z dnia 4 maja 1967 r., n. 10.

b) Przy podawaniu drukiem słów konsekracji należy zachować przyjęty zwyczaj drukowania ich czcionkami odrębnymi od całości tekstu dla większej widoczności.

22. Nadawanie Mszy św. przez radio i telewizję

Tam, gdzie w myśl art. 20 Konstytucji o św. Liturgii nadaje się Mszę św. przez radio i telewizję, Ordynariusze miejscowi winni dopilnować, żeby modlitwa i uczestnictwo obecnych wiernych nie doznały przez to zakłócenia. Ponadto obrzęd musi się odbywać z taką roztropnością i dostojeństwem, by stanowił wzór sprawowania świętej tajemnicy, wedle zasad odnowy liturgicznej⁷².

23. Fotografowanie w czasie obrzędów eucharystycznych  

Usilnie trzeba troszczyć się o to, by na skutek zwyczaju fotografowania nie zakłócano obrzędów liturgicznych, zwłaszcza Mszy św. Tam zaś, gdzie zachodzi uzasadniony do tego powód, odbywać się musi wszystko z wielką dyskrecją i wedle norm ustalonych przez miejscowego Ordynariusza.

24. Doniosłość rozplanowania kościoła dla właściwego przebiegu obrzędów

"Dom modlitwy, w którym się sprawuje i przechowuje Najświętszą Eucharystię, a wierni się gromadzą, w którym oddaje się cześć obecności Syna Bożego, Zbawiciela naszego, ofiarowanego za nas na ołtarzu ofiarnym dla pomocy i pociechy wiernych, musi być piękny i dostosowany do modlitwy i świętych uroczystości"⁷³.
Niech więc pasterze zdaj ą sobie z tego sprawę, że samo odpowiednie rozplanowanie świętego miejsca wielce się przyczynia do należytego spełniania obrzędów i czynnego uczestnictwa wiernych...
Niech też pasterze pamiętają, że materiał i forma szat liturgicznych, które "winny mieć za zadanie raczej szlachetne piękno niż pusty przepych"⁷⁴, przyczyniają się wielce do dostojeństwa obrzędów liturgicznych.

- II. Odprawianie mszy św. W niedziele i dni powszednie -

25. Sprawowanie Eucharystii w niedzielę

Ilekroć wspólnota gromadzi się na sprawowanie Eucharystii, obwieszcza mękę i zmartwychwstanie Pana w nadziei Jego chwalebnego przyjścia. Uwidacznia to najbardziej zgromadzenie niedzielne, czyli tego dnia tygodnia, w którym Chrystus powstał z martwych i w którym wedle apostolskiej tradycji w szczególny sposób sprawuje się tajemnicę paschalną w obrzędzie Eucharystii⁷⁵.
By zaś wierni z całego serca byli ulegli przykazaniu o święceniu dnia świątecznego i rozumieli powód, dla którego Kościół zwołuje ich co niedzielę na sprawowanie Eucharystii, trzeba im od samego początku nauczania chrześcijańskiego ukazywać i wpajać w świadomość niedzielę jako pierwotny dzień świąteczny⁷⁶, żeby w nim zgromadzeni w jedno słuchali słowa Bożego i brali udział w tajemnicy paschalnej.
Co więcej, trzeba popierać inicjatywy, które dążą do tego, by niedziela "stalą się również dniem radości i odpoczynku ód pracy"⁷⁷.

26. Odprawianie niedzielnej Mszy św. przy biskupie i w parafii  

Należy wyrabiać poczucie wspólnoty kościelnej, które w szczególny sposób zasila się i znajduje we wspólnym odprawianiu niedzielnej Mszy św. i to zarówno przy biskupie, zwłaszcza w kościele katedralnym, jak i w skupisku parafialnym, którego pasterz zastępuje biskupa⁷⁸.
Byłoby zaś lepiej, żeby w niedzielnych obrzędach mszalnych starannie podnoszono czynny udział całego ludu, wyrażający się śpiewem, owszem - lepiej jest w miarę możności, dawać pierwszeństwo Mszy św. śpiewanej ...⁷⁹

27. Msze św. dla oddzielnych grup 

By jedność wspólnoty parafialnej rozwijała się w dni niedzielne i świąteczne przez Eucharystię, Msze św. dla oddzielnych zrzeszeń, w rodzaju grup związkowych, niech się odbywają w miarę możności raczej w dni powszednie. A jeśli nie da się ich przenieść na dni w tygodniu, to trzeba się starać o zachowanie jedności wspólnoty parafialnej poprzez włączenie oddzielnych grup w celebry parafialne.

28. Msze św. niedzielne i świąteczne antycypowane w przeddzień wieczorem  

Jeżeli za zgodą Stolicy Apostolskiej zezwala się gdzieś na wypełnienie przykazania o uczestnictwie we Mszy św. niedzielnej wieczorem w uprzednią sobotę, to pasterze winni starannie pouczyć wiernych o sensie tego zezwolenia i zatroszczyć się, by świadomość dnia niedzielnego nie zatarta się przez to żadną miarą. Pozwolenie to bowiem zmierza do tego, żeby wierni mogli w dzisiejszych warunkach łatwiej świętować dzień zmartwychwstania Pana...
W takich wypadkach należy odprawić Mszę św. tak, jak wyznacza ją kalendarz na niedzielę, nie wykluczając wcale homilii i modlitwy wiernych...

29. Msze św. w dni powszechne 

Należy zachęcać wiernych, by również w dni powszednie często, a nawet codziennie uczestniczyli we Mszy św.
Zaleca się to przede wszystkim w niektóre dni, które należy obchodzić szczególnie pieczołowicie, zwłaszcza w Wielkim Poście i w Adwencie, jak też w mniejsze święta Pańskie, w niektóre święta Matki Bożej lub Świętych, które cieszą się szczególnym znaczeniem w całym Kościele lub w Kościele partykularnym.

30. Msze św. na zjazdach dla wzmocnienia życia religijnego  

Bardzo odpowiednią jest rzeczą tak ułożyć zebrania czy zjazdy, odznaczające się dla spotęgowania życia chrześcijańskiego lub apostolatu, względnie dla pogłębienia studiów religijnych, a również różnego rodzaju rekolekcje, by swój punkt szczytowy znalazły w obrzędzie eucharystycznym.

- III. Komunia św. Wiernych -

31. Komunię św. pod obiema postaciami podczas Mszy św.

Wierni uczestniczą doskonalej w sprawowaniu Eucharystii przez Komunię św. sakramentalną. Bardzo się poleca, by ją przyjmowali zwyczajnie w czasie samej Mszy św. i w momencie przepisanym przez rytuał obrzędu, tzn. bezpośrednio po Komunii św. odprawiającego kapłana⁸⁰.
By zaś Komunia św. nawet przez zewnętrzne przejawy lepiej się uwidaczniała jako udział w aktualnie odprawianej Ofierze, należy starać się, by wierni mogli ją przyjąć w komunikantach konsekrowanych w czasie samej Mszy św.⁸¹...

32. Komunia św. pod obiema postaciami 

Z uwagi na swój znak Komunia św. ma pełniejszy wyraz, gdy się odbywa pod obiema postaciami. W tej bowiem formie (z zachowaniem w mocy zasad podanych przez Sobór Trydencki⁸², wedle których pod każdą postacią przyjmuje się całego i zupełnego Chrystusa oraz prawdziwy Sakrament) pełniej ujawnia się charakter uczty eucharystycznej i jaśniejszy wyraz znajduje wola, mocą której nowy i wieczny Testament doznaje zatwierdzenia w krwi Pańskiej, ujawnia się również odnoszenie uczty eucharystycznej do uczty eschatologicznej w królestwie Ojca (por. Mt 26, 27-29).
Toteż z kolei zezwala się na Komunię kielicha, wedle uznania biskupa i po uprzedniej stosownej katechezie, w wypadkach określonych przez Prawo.

33. Komunia św. poza Mszą św.

a) Trzeba wiernych nakłaniać, żeby komunikowali w czasie samego odprawiania Eucharystii. Ale niech kapłani nie wzbraniają się udzielać Komunii św. proszącym o Nią, dla słusznej przyczyny⁸³, również poza Mszą św. Za zgodą miejscowego biskupa może się to odbywać nawet w godzinach popołudniowych⁸⁴...

b) Gdy rozdaje się Komunię św. w przepisanych godzinach poza Mszą św., można ją w miarę stosowności poprzedzić krótkim nabożeństwem.

34. Sposób przystępowania do Komunii św.

a) Wedle zwyczaju Kościoła można udzielać Komunii św. wiernym w pozycji stojącej lub klęczącej. Trzeba wybrać jeden lub drugi sposób wedle wskazań ustalonych przez Konferencję Episkopatu, zważywszy różne okoliczności, głównie rozkład lokalny i liczbę komunikujących. Niech wierni chętnie idą za sposobem wskazanym przez pasterzy, żeby Komunia św. była rzeczywiście znakiem braterskiej jedności między wszystkimi uczestnikami tego samego Stołu Pańskiego.

b) Jeżeli wierni przyjmują Komunię św. klęczące, nie wymaga się od nich innego znaku czci dla Najświętszego Sakramentu, bo samo klęczenie wyraża uwielbienie.
Gdy zaś komunikują stojąco, usilnie się zaleca, by podchodząc procesjonalnie, składali oznakę czci przed przyjęciem Sakramentu w stosownym miejscu i czasie, tak by nie zakłócać podchodzenia i odchodzenia wiernych.

35. Sakrament pokuty i Komunia św.

Trzeba wiernym wskazać Eucharystię również jako "środek zaradczy uwalniający nas od powszednich grzechów, a broniący od grzechów śmiertelnych"⁸⁵, oraz ukazywać im odpowiedni sposób posługiwania się pokutnymi partiami liturgii Mszy św.
"Temu, kto chce komunikować, trzeba przypominać polecenie: "Niechajże tedy doświadcza człowiek samego siebie" (1 Kor 11, 28). Zwyczaj zaś kościelny orzeka, że owo "doświadczanie" dlatego jest potrzebne, żeby nikt, będąc świadomym popełnienia ciężkiego grzechu, nawet gdyby mu się zdawało, że za niego żałuje, nie przystępował do świętej Eucharystii bez poprzedniej sakramentalnej spowiedzi"⁸⁶. "A gdyby konieczność nagliła, a nie miał możności spowiedzi, niech wpierw wzbudzi akt doskonałego żalu"⁸⁷.
Koniecznie trzeba u wiernych wyrabiać zwyczaj przystępowania do sakramentu pokuty poza czasem odprawiania Mszy św., zwłaszcza w godzinach ustalonych, żeby jego sprawowanie odbywało się ze spokojem i prawdziwą ich korzyścią, a sami żeby nie doznawali przeszkody w czynnym udziale we Mszy św. Tym, co mają zwyczaj komunikować codziennie lub dość często, należy dać wskazania, by przystępowali do sakramentu pokuty w jednostajnych odstępach czasu, zależnie od warunków poszczególnych jednostek.

36. Komunia św. w pewnych uroczystych okolicznościach  

Wielce stosowną jest rzeczą, by ilekroć wierni zaczynają pracować w winnicy Ojca na nowy sposób lub w nowym stanie uczestniczyli w Ofierze przez Komunię św. sakramentalną dla ponownego oddania się Bogu i odnowienia związku z Nim.
Czynią to bardzo chwalebnie np.: zgromadzenie wiernych, gdy w noc paschalną odnawia przyrzeczenia Chrztu św.; młodzież czyniąca to samo stosownie do swego wieku wobec Kościoła; nowożeńcy, gdy wiążą się sakramentem małżeństwa; ci, co przez złożenie ślubów zakonnych lub ofiarowania oddają się Bogu; wierni poświęcający się na prace apostolskie.

37. Częsta i codzienna Komunia św.

Ponieważ "jest to oczywiste, że dzięki częstemu lub codziennemu przyjmowaniu najświętszej Eucharystii potęguje się zjednoczenie z Chrystusem, obficiej zasila się życie duchowe, zasobniej uposaża się dusza w cnoty i niewątpliwie bardziej niezawodnie otrzymuje przyjmujący rękojmię wiecznej szczęśliwości, dlatego proboszczowie, spowiednicy, i kaznodzieje... niech zachęcają lud chrześcijański częstym nawoływaniem i z wielką usilnością do tej tak pobożnej i tak zbawiennej praktyki"⁸⁸.

38. Modlitwa prywatna po Komunii św.

Z uczestnictwa w ciele i krwi Pańskiej spływa obficie na każdego z osobna dar Ducha, jako woda żywa (por. J 7, 37-39), byle się je tylko brało i sakramentalnie i duchowo, czyli z żywą wiarą, która działa przez miłość⁸⁹.
O zjednoczenie zaś z Chrystusem, ku któremu sam sakrament jest skierowany, należy się starać nie tylko w czasie samego obrzędu eucharystycznego, lecz należy je przedłużać na przeciąg życia chrześcijańskiego, tak by wierni kontemplując nieustannie przez wiarę otrzymany dar, prowadzili życie codzienne w dziękczynieniu pod kierownictwem Ducha Świętego i przynosili obfitsze owoce miłości.
Dla tym łatwiejszego trwania w tym dziękczynieniu, które składa się Bogu w sposób wzniosły podczas Mszy św., zaleca się wszystkim, którzy posilili się Komunią św., by przez jakiś okres czasu pozostawali na modlitwie⁹⁰.

39. Wiatyk

Komunię św. przyjętą na sposób Wiatyku należy uważać za szczególny wyraz udziału w tajemnicy spełnianej w ofierze Mszy św., czyli w śmierci Pana oraz Jego przejścia do Ojca. W swoim przejściu z tego życia wiemy, posilony ciałem Chrystusa, doznaje w niej, umocnienia jako przez porękę zmartwychwstania.
Toteż wierni w niebezpieczeństwie śmierci, z jakiejkolwiek ono powstaje przyczyny, zobowiązani są przykazaniem przyjęcia Komunii św.⁹¹; pasterze zaś winni dopilnować, by nie zwlekać z udzieleniem tego sakramentu, lecz zasilić nim wiernych jeszcze w pełni przytomnych⁹².
Choćby się wierni tego samego dnia posilili Komunią św., to jednak bardzo się im radzi, by w niebezpieczeństwie życia powtórzyli komunikowanie.

 40. Komunia św. nie mogących się udać do kościoła  

Wypada, żeby ci, co doznają przeszkody w swym udziale w obrzędzie eucharystycznym wspólnoty, często posilali się Eucharystią i w ten sposób czuli się również zjednoczeni z tą wspólnotą i wsparci miłością braci.
Duszpasterze winni się starać, żeby często a nawet możliwie codziennie dać możność przyjęcia Komunii św., zwłaszcza w okresie wielkanocnym, chorym i ludziom w podeszłym wieku, choćby nie chorowali ciężko i nie zagrażało im niebezpieczeństwo śmierci; można to zrobić o jakiejkolwiek godzinie.

41. Komunia św. tylko pod postacią wina

W razie konieczności i wedle uznania biskupa wolno udzielać Komunii św. tylko pod postacią wina tym, co nie mogą jej przyjąć pod postacią chleba.
W takim wypadku wolno, za uznaniem miejscowego Ordynariusza, odprawiać Mszę św. przy chorym...

- IV. Sprawowanie eucharystii w życiu i posłudze biskupa i kapłana -

42. Sprawowanie Eucharystii w zyciu i posłudze biskupa  

Sprawowanie Eucharystii w szczególny sposób wyraża publiczny i społeczny charakter liturgicznych czynności Kościoła, "który jest sakramentem jedności, czyli ludem świętym, zjednoczonym i zorganizowanym pod zwierzchnictwem biskupów"⁹³.
Toteż "biskup, naznaczony pełnią sakramentu kapłaństwa, jest szafarzem łaski Najwyższego Kapłaństwa, zwłaszcza co do Eucharystii, którą sam ofiaruje, albo o której ofiarowanie się troszczy... Każdym zaś należytym sprawowaniem Eucharystii kieruje biskup, któremu powierzony jest obowiązek oddawania Majestatowi Bożemu kultu religii chrześcijańskiej i kierowanie tym kultem zgodnie z przykazaniami Pańskimi i prawami Kościoła, określonymi bardziej szczegółowo dla diecezji według jego własnego osądu"⁹⁴. W sprawowaniu Eucharystii, któremu, przy czynnym udziale całego ludu Bożego, przewodzi biskup, otoczony zastępem swoich kapłanów i asysty, mamy osobliwe ujawnienie Kościoła⁹⁵ hierarchicznie ustanowionego.

43. Sstosowną rzeczą jest, by kapłani mieli udział w spełnianiu Eucharystii, pełniąc swoje własne zadania 

Ze względu na specjalny sakrament, mianowicie kapłaństwa, również i kapłani są wyznaczeni do właściwego sobie zadania w sprawowaniu Eucharystii. Bo i oni "jako szafarze rzeczy świętych, zwłaszcza w ofierze Mszy św., w szczególny sposób działają w osobistym zastępstwie Chrystusa"⁹⁶.
Stąd stosowną jest rzeczą z uwagi na znak, by uczestniczyli w Eucharystii, spełniając swe zadanie zgodnie z właściwym sobie stanem⁹⁷, tzn. odprawiając Mszę św., nie zaś komunikując tylko, jak ludzie świeccy.

44. Codzienne odprawianie Mszy św.

"W tajemnicy Ofiary eucharystycznej, w której kapłani wypełnia swe główne zadanie, sprawowane jest bez przerwy dzieło naszego odkupienia. Dlatego usilnie poleca się codzienne składanie tej ofiary, która nawet wtedy, gdy wierni nie mogą być obecni, jest aktem Chrystusa i Kościoła"⁹⁸, w którym kapłan zawsze działa na zbawienie ludu

45. W odprawianiu Mszy św. trzeba wiernie przestrzegać przepisów Kościoła

Nie wolno nikomu, nawet kapłanowi, szczególnie w odprawianiu Mszy św., na własną rękę dodawać czegokolwiek do liturgii, odejmować lub zmieniać; wyjątek stanowi tu najwyższa władza kościelna i zgodnie z przepisami prawa, biskup oraz Konferencja Biskupów ⁹⁹ Toteż niech sobie kapłani wezmą do serca, by tak przewodniczyli sprawowaniu Eucharystii, iżby wierni byli świadomi, że uczestniczą w obrzędzie ustanowionym nie mocą prywatnej powagi¹⁰⁰, lecz w publicznym kulcie Kościoła, którego kierownictwo, sam Chrystus przekazał Apostołom i ich następcom...

47. Koncelebracja

Przez koncelebrowanie Eucharystii trafnie uwidacznia się jedność ofiary i kapłaństwa, a ilekroć wierni uczestniczą w niej czynnie, ujawnia się w sposób szczególny jedność ludu Bożego¹⁰¹, zwłaszcza, gdy prze wodzi w tym biskup¹⁰².
Koncelebra symbolizuje ponadto i umacnia braterskie więzy między kapłanami, gdyż "na mocy wspólnych święceń kapłańskich i posłannictwa wszyscy kapłani złączeni są wzajemnie węzłem głębokiego braterstwa"¹⁰³.
Dlatego, jeśli temu nie przeszkadza pożytek wiernych (który trzeba brać pod uwagę z usilną duszpasterską troskliwością), a każdemu kapłanowi pozostawia się zupełną wolność odprawiania Mszy św. pojedynczo, lepiej by było, żeby kapłani sprawowali Eucharystię w ten wspaniały sposób zarówno we wspólnotach kapłańskich, jak i w zgromadzeniach, zbierających się w ustalonych czasach i w innych podobnych okolicznościach. Ci, co żyją wspólnie lub służą temu samemu kościołowi, niech chętnie zapraszają przygodnych kapłanów do swej koncelebry.
Stąd miarodajni przełożeni niech ułatwiają, a nawet popierają koncelebrę, ilekroć potrzeba duszpasterska lub inna uzasadniona przyczyna nie wymaga czego innego.
Możliwość koncelebrowania dotyczy również głównych Mszy św. w kościołach i kaplicach publicznych i półpublicznych przy seminariach, kolegiach i instytutach kościelnych oraz zakonach i stowarzyszeniach żyjących we wspólnocie bez ślubów. Gdzie jednak istnieje wielka liczba kapłanów, miarodajny przełożony może zezwolić na koncelebrę nawet kilkakrotnie w ciągu tego samego dnia, albo w kolejności czasowej lub w różnych miejscach świętych...

PRZYPISY

⁶⁴ KL 28.
⁶⁵ Tamże. 41, KK 26.
⁶⁶ Niniejsza Instrukcja, n. 4.
⁶⁷ KK 3.
⁶⁸ KL 54.
⁶⁹ Tamże. 11.
⁷⁰ DK 5.
⁷¹ KL 121.
⁷³ KL 6 i 106.
⁷⁴ KL 106.
⁷⁵ KL 106.
⁷⁶ KL 41 - 42; KK 28; DK 5.
⁷⁷ Św. Kongr. Obrz. Instrukcja "Musicam sacram" 5 marca 1967, nn. 16 i 27; AAS 59 (1967), s. 305-308.
⁷⁸ KL 55.
⁸¹ Tamże.
⁸² Ses. 21 Dekr. o Komunii euchar. r. 1-3: Denz. 930-932 (1726-2729).
⁸³ Pius XII, Encykl. "Mediator Dei"; AAS 39 (1947), s. 565-566.
⁸⁴ AAS 58 (1964), s. 7; AAS 59 (1967) s. 374.
⁸⁵ Sob. Tryd. ses. 13, Dekret o Eucharystii, r. 2: Denz. 875 (1638); również ses. 22, Dekr. o Mszy św., r. 1-2: Denz. 938 (1740), 940 (1743).
⁸⁶ Sob. Tryd. ses. 13, Dekret o Eucharystii, r. 7; Denz. 880 (1646-1647).
⁸⁷ KPK 859 (1917) i 916 (1983).
⁸⁸ Św. Kongregacja Sob. Dekret o codziennym przyjmowaniu Najśw. Euchar., 20 grudzień 1905, n. 6: AAS 38 (1905-1906), s. 401 n.; Pius XII Encykl. "Mediator Dei": AAS 39 (1947), s. 565.
⁸⁹ Sob. Tryd. ses. 13, Dekr. o Eucharystii, r. 8; Denz 881 (1648).
⁹⁰ Pius XII, Encykl. "Mediator Dei"; AAS 39 (1947), s. 556.
⁹¹ Kan. 8611 (1917), 921 81 (1983).
⁹² Kan. 865 (1917); 922 (1983).
⁹³ KL 26.
⁹⁴ KK 26.
⁹⁵ KK 41.
⁹⁶ DK 13; KK 28.
⁹⁷ KL 28.
⁹⁸ DK 13; Paweł VI, Encykl. "Mysterium Fidei": AAS 57 (1965), s. 762.
⁹⁹ KL 22, 83.
¹⁰⁰  Św. Tomasz z Akw. Summa Theol. IIa-IIa, q. 93, a 1.
¹⁰¹ KL 57; św. Kongr. Obrz. Dekr. "Ecciesia semper" 7 marca 1965 r. AAS 57 (1965), s. 410 - 412.
¹⁰² KK 41; KK 28; DK 7.
¹⁰³ KK 28; DK 8.