ŚWIĘTA KONGREGACJA OBRZĘDÓW
"MUSICAM SACRAM"
INSTRUKCJA O MUZYCE W ŚWIĘTEJ LITURGII
II. OSOBY UCZESTNICZĄCE W OBRZĘDACH LITURGICZNYCH
13. Czynności liturgiczne są kultem Kościoła czyli świętego Ludu, zjednoczonego i zorganizowanego pod przewodnictwem Biskupa lub kapłana10. Szczególnie uprzywilejowane stanowisko zajmują tu, ze względu na otrzymane święcenia, kapłan i jego asysta, ze względu zaś na spełniane funkcje - ministranci, lektorzy, komentatorzy i członkowie zespołu śpiewaków (schola)11.
14. Kapłan, zastępując osobę Chrystusa, przewodniczy zgromadzonej społeczności. Jego modlitw, które sam śpiewa lub odmawia głośno, powinni wszyscy słuchać pobożnie, ponieważ zanosi je w imieniu całego świętego Ludu i wszystkich obecnych12.
15. Wierni spełniają swoją funkcję liturgiczną przez pełny, świadomy i czynny udział, czego domaga się sama natura Liturgii, i do czego lud chrześcijański na mocy Chrztu świętego ma prawo i obowiązek13.
To zaś uczestnictwo:
a) powinno przede wszystkim być wewnętrzne przez to, że wierni jednoczą swoje myśli z tym, co wypowiadają lub słyszą i że współpracują z łaską Bożą14.
b) powinno być również zewnętrzne, to jest takie, które poprzez gesty, postawę ciała, wezwania, odpowiedzi i śpiew daje wyraz temu, co wierni wewnętrznie przeżywają15.
Wiernych należy pouczać, by słuchając tego, co duchowni, lub zespoły śpiewają, starali się przez wewnętrzne uczestnictwo wznosić myśli swoje do Boga.
16. Nie ma nic podnioślejszego i milszego w nabożeństwach liturgicznych nad zgromadzenie wiernych, które wspólnie w pieśni wyraża swoją wiarę i pobożność. Dlatego też należy z całą gorliwością doprowadzić lud do czynnego udziału, przejawiającego się w śpiewie, a czynić to należy jak następuje:
a) Udział ten musi obejmować przede wszystkim aklamacje, odpowiedzi na pozdrowienia kapłana czy asysty i odpowiedzi w modlitwach litanijnych, prócz tego antyfony i psalmy, jak również wersety responsoryjne, hymny i kantyki16.
b) Przez odpowiednie katechezy i ćwiczenia należy stopniowo wprowadzać lud do coraz szerszego, a zarazem pełnego uczestnictwa w tym, co do niego należy.
c) Niektóre jednak śpiewy, zwłaszcza wtedy, gdy wierni nie zostali jeszcze wystarczająco przygotowani, lub jeśli są to melodie wielogłosowe, mogą być wykonane jedynie przez zespół śpiewaków, byleby lud nie był całkowicie wykluczony od udziału w śpiewie tych części, które jemu przypadają. Nie pochwalić zwyczaju wykonywania przez sam chór całego Proprium i całego Ordinarium z całkowitym wykluczeniem ludu od śpiewu.
17. Należy w swoim czasie zachować święte milczenie17. Nie oznacza to, by wierni byli uważani jako obcy, lub milczący obserwatorzy czynności liturgicznej. Przeciwnie, przez milczenie wnikają głębiej w sprawowane misterium dzięki wewnętrznym dyspozycjom, jakie w nich rodzą: słyszane słowo Boże, śpiewy i modlitwy, a także duchowa łączność z kapłanem, wypowiadającym teksty dla niego wyznaczone.
18. Ze szczególną troską należy uczyć śpiewu kościelnego członków religijnych stowarzyszeń ludzi świeckich, ażeby czynnie przyczyniali się do podtrzymywania i pogłębiania udziału ludu w liturgii18.
Nauczanie zaś śpiewu całego ludu należy przeprowadzić równolegle z nauczaniem liturgicznym, starannie, z cierpliwością, poczynając od pierwszych lat nauki w szkołach podstawowych, stosownie do wieku, stanu, trybu życia i stopnia kultury religijnej wiernych19.
19. Na szczególną uwagę zasługują, ze względu na swe liturgiczne posługiwanie: chór kościelny, zespół instrumentalny i zespół śpiewaków (schola cantorum).
W świetle zasad świętego Soboru, dotyczących odnowy liturgicznej, zadanie tych grup nabrało większego znaczenia. Do nich bowiem należy poprawne, zgodne z rożnymi rodzajami śpiewu, wykonywanie właściwych im części liturgii, oraz wspomaganie wiernych, gdy ci śpiewem uczestniczą w liturgii.
Dlatego też:
a) powinny istnieć i być otaczane opieką chóry, kapele muzyczne i zespoły śpiewaków (schola cantorum) przy kościołach katedralnych, większych kościołach, w seminariach i zakonnych domach studiów;
b) wskazane także jest, by podobne, choćby małe, chóry istniały również przy kościołach mniejszych.
20. Kapele muzyczne istniejące przy bazylikach, katedrach, klasztorach i innych znaczniejszych kościołach, które zdobyły sobie sławę, przechowując i rozwijając przez wieki kulturę muzyczną o bezcennej wprost wartości, niech nadal istnieją w oparciu o własne, przekazane tradycją statuty, przez Ordynariusza przejrzane i zatwierdzone, dla uświetnienia bardziej uroczystych nabożeństw.
Jednakże dyrygenci tych zespołów, a także rządcy kościołów niech dbają o to, by lud zawsze włączał się w śpiew, wykonując przynajmniej łatwiejsze części do niego należące.
21. Tam zaś, gdzie założenie nawet małego zespołu śpiewaków jest niemożliwe, należy się postarać przynajmniej o jednego lub dwu kantorów, należycie przygotowanych, dla intonowania pieśni, a gdy lud śpiewa, dla przewodniczenia i podtrzymywania tego śpiewu.
22. Zespół śpiewaków (schola cantorum), zależnie od przyjętych miejscowych zwyczajów i innych okoliczności może się składać: albo z mężczyzn i chłopców, albo tylko z mężczyzn, czy tylko chłopców, albo z mężczyzn i niewiast, a nawet, jeżeli nie można inaczej, tylko z niewiast.
23. Zespół śpiewaków, zależnie od wewnętrznego układu każdego kościoła powinien być tak umieszczany, by:
a) było dla wszystkich widoczne jego znaczenie, a mianowicie, że jest on i częścią społeczności wiernych i równocześnie spełnia szczególne zadanie;
b) by mógł łatwiej spełniać to liturgiczne zadanie20;
c) poszczególni członkowie zespołu mieli możność pełnego, to jest sakramentalnego uczestnictwa we Mszy świętej.
Jeżeli w skład zespołu wchodzą również niewiasty, należy wyznaczyć mu miejsce poza prezbiterium.
24. Oprócz kształcenia muzycznego należy udzielać członkom zespołu również odpowiednich wiadomości z dziedziny liturgii i życia duchownego, tak by wykonywane przez nich zadania liturgiczne nie tylko podnosiły piękno świętych obrzędów i były zbudowaniem dla wiernych, ale także by dla nich samych były źródłem duchownego dobra.
25. Temu praktycznemu i wewnętrznemu wyrabianiu zespołu pomagają wiele stowarzyszenia muzyki sakralnej diecezjalne, krajowe i międzynarodowe, zwłaszcza te, które są zatwierdzone i wielokrotnie zalecane przez Stolicę Apostolską.
26. Kapłan, asysta duchownych, ministranci, lektor, członkowie zespołu śpiewaków, a także komentator - powinni przypadające im części wygłaszać wyraźnie, tak aby odpowiedź ludu, jeśli obrzęd jej się domaga, następowała jakby spontanicznie i naturalnie.
Wypada, by kapłan i członkowie asysty wszystkich stopni włączali się do śpiewu całej społeczności wiernych w tych częściach, które należą do ludu21.
PRZYPISY
10 Por. KL nry 26 i 41-42: AAS 56 ( 1964) ss. 107 i 111-112; KDK nr 28: AAS 57 (1965) ss. 33-36.
11 Por. KL nr 29: AAS 56 (1964) ss.107-108.
12 Por. KL nr 33: AAS 56 ( 1964) s. 108.
13 Por. KL nr 14: AAS 56 (1964) s.104.
14 Por. KL nr 11: AAS 56 (1964) ss. 102-103.
15 Por. KL.nr 30: AAS 56 (1964) s. 108.
16 Por. KL nr 30: AAS 56 (1964) s. 108.
17 Por. tamże.
18 Por. Św. Kongregacja Obrzędów, Instrukcja Inter oecumenici (26 IX 1964), nry 19 i 59: AAS 56 (1964) ss. 881 i 891
19 Por. KL nr 19: AAS 56 (1964) s. 105; Św. Kongregacja Obrzędów, Instrukcja De Musica sacra et sacra Li-turgia (3 IX 1958) s. 660.
20 Por. Św. Kongregacja Obrzędów, Instrukcja Inter oecumenici (26 IX 1964), nr 97: AAS 56 (1964) s. 899.
21 Por. tamże, nr 48 b: AAS 56 (1964) s. 888. | 
