Wprowadzenie do wydania Lekcjonarza mszalnego z 1981 r.

CZĘŚĆ PIERWSZA 
SŁOWO BOŻE W SPRAWOWANIU MSZY ŚWIĘTEJ

ROZDZIAŁ DRUGI
 SPRAWOWANIE LITURGII SŁOWA WE MSZY ŚWIĘTEJ

1. Elementy liturgii słowa i związane z nimi obrzędy

11. "Zasadniczą część liturgii słowa stanowią czytania wzięte z Pisma Świętego oraz śpiewy między czytaniami; homilia zaś, wyznanie wiary i modlitwa powszechna, czyli modlitwa wiernych, są rozwinięciem i konkluzją"²⁵.

a) Czytania biblijne

12. W sprawowaniu Mszy świętej nie może brakować czytań biblijnych ani śpiewów zaczerpniętych z Pisma Świętego; nie wolno ich ani skracać, ani też, co byłoby jeszcze poważniejszym zniekształceniem, zastępować żadnymi tekstami niebiblijnymi²⁶. Przez swoje słowo bowiem przekazane na piśmie "Bóg przemawia do swego ludu"²⁷, natomiast lud Boży przez długotrwałe korzystanie z Pisma Świętego pod wpływem światła wiary staje się posłuszny Duchowi Świętemu oraz zdolny do tego, aby życiem i postępowaniem dawać o Chrystusie świadectwo wobec świata.

13. Odczytanie Ewangelii stanowi szczyt Liturgii słowa, do którego przygotowują zgromadzenie inne czytania, wykonywane w tradycyjnym porządku przebiegającym od Starego do Nowego Testamentu.

14. Sam sposób, w jaki lektorzy czytają: głośno, wyraźnie i mądrze, przyczynia się przede wszystkim do właściwego przekazania zgromadzeniu słowa Bożego przez czytania. Czytania wzięte z zatwierdzonych wydań²⁸, zgodnie z właściwością różnych języków, mogą być śpiewane, w taki jednak sposób, aby śpiew nie zaciemniał słów, lecz raczej je uwydatniał. Jeśli wypadnie śpiewać je w języku łacińskim, należy zastosować melodie podane w Porządku śpiewów mszalnych²⁹.

15. W Liturgii słowa mogą być stosowane krótkie i przejrzyste zachęty przed czytaniami, zwłaszcza przed pierwszym. Trzeba mieć na uwadze ich formę literacką: powinny one być proste, wierne tekstowi, krótkie, starannie przygotowane oraz do-stosowane do sposobu, w jaki tekst ma być odczytany³⁰.

16. W czasie sprawowania Mszy świętej z ludem czytania należy wykonywać zawsze z ambony³¹.

17. Wśród obrzędów Liturgii słowa należy szczególnie zaznaczyć cześć okazywaną czytaniu Ewangelii³². Jeżeli jest Ewangeliarz, który w Obrzędach wstępnych został przyniesiony procesjonalnie przez diakona lub lektora³³, jest rzeczą bardzo odpowiednią, aby został wzięty z ołtarza³⁴ przez diakona lub, gdy go nie ma, przez prezbitera i aby został przyniesiony do ambony w procesji, w której przed diakonem lub prezbiterem idą usługujący ze świecami i kadzidłem lub jeśli jest taki zwyczaj, z innymi oznakami czci. Wierni stoją i wykonując aklamacje na cześć Pana, oddają hołd księdze Ewangelii. Diakon mający odczytać Ewangelię, pochylony przed celebransem, prosi o błogosławieństwo i otrzymuje je. Kiedy zaś nie ma diakona, prezbiter pochylony przed ołtarzem modli się po cichu słowami: Wszechmogący Boże, oczyść serce i wargi moje...³⁵
Ten, kto odczytuje Ewangelię, z ambony pozdrawia stojący lud, zapowiada tytuł czytania, czyniąc znak krzyża na księdze, na czole, ustach i piersi, następnie, jeśli używa się kadzidła, okadza księgę oraz wygłasza Ewangelię. Po jej odczytaniu całuje księgę, wypowiadając po cichu przepisane słowa.
Jest wskazane, aby pozdrowienie, zapowiedź tytułu: "Słowa Ewangelii według świętego N." oraz aklamacja "Oto słowo Pańskie" na końcu były śpiewane, by zgromadzenie mogło również odpowiedzieć śpiewem, choćby Ewangelia była tylko czytana. W ten sposób zgromadzenie oddaje cześć słowu Bożemu przyjmowanemu z wiarą i w duchu dziękczynienia.

18. Formuła wypowiadana po zakończeniu czytań "Oto słowo Boże", "Oto słowo Pańskie" może być śpiewana także przez kantora nie będącego lektorem, który czytał; wszyscy zaś odpowiadają aklamacją. W ten sposób zgromadzenie oddaje cześć słowu Bożemu, przyjmowanemu z wiarą i w duchu dziękczynienia.

b) Psalm responsoryjny

19. Psalm responsoryjny, zwany także graduałem, będąc "integralną częścią liturgii słowa"³⁶, ma wielkie znaczenie liturgiczne i pastoralne. Dlatego też wierni powinni być ustawicznie pouczani o przyjmowaniu słowa Boga przemawiającego w psalmach oraz o tym, jak psalmy stają się modlitwą Kościoła. Można to będzie z pewnością łatwiej osiągnąć, "gdy duchowieństwo dołoży starania, aby zdobyć głębsze zrozumienie psalmów zgodnie z sensem, w jakim są one śpiewane w liturgii, i gdy wierni otrzymują na ten temat odpowiednią katechezę"³⁷.
Pewną pomocą mogą tu być krótkie wyjaśnienia wskazujące na motywy wyboru danego psalmu oraz na związek psalmu i refrenu z czytaniami.

20. Psalm responsoryjny winien być z zasady śpiewany. Można stosować dwa sposoby śpiewania psalmu po pierwszym czytaniu: sposób responsoryjny i sposób ciągły. Sposób responsoryjny, któremu w miarę możliwości należy przyznać pierwszeństwo, polega na tym, że psałterzysta lub kantor śpiewa wersety psalmu, całe zaś zgromadzenie uczestniczy przez powtarzanie odpowiedzi (responsum). Sposób ciągły polega na tym, że cały fragment psalmu jest śpiewany bez odpowiedzi ze strony wspólnoty, która tylko słucha śpiewu, albo przez psałterzystę lub kantora, albo przez wszystkich razem.

21. Śpiew psalmu albo nawet samej odpowiedzi bardzo dopomaga w zrozumieniu duchowego znaczenia psalmu oraz ułatwia rozmyślanie nad jego treścią.
W każdej kulturze należy wykorzystać wszystkie środki sprzyjające ożywieniu śpiewu zgromadzenia, a także stosować możliwości przewidziane w Lekcjonarzu odnośnie do odpowiedzi na różne okresy liturgiczne³⁸.

22. Jeśli po czytaniu nie śpiewa się psalmu, należy go recytować w sposób sprzyjający rozważaniu słowa Bożego³⁹.
Psałterzysta lub kantor śpiewają lub recytują psalm responsoryjny na ambonie⁴⁰.

c) Aklamacja przed czytaniem Ewangelii

23. Także "Alleluja" lub odpowiednio do okresu liturgicznego werset przed Ewangelią jest samoistnym obrzędem czy też aktem⁴¹, poprzez który zgromadzenie wiernych przyjmuje Pana mającego do niego przemawiać, pozdrawia Go oraz wyraża śpiewem swoją wiarę.
Aklamacja "Alleluja" i werset przed Ewangelią winny być śpiewane podczas gdy wszyscy stoją. Nie tylko jednak kantor, który intonuje, lub tylko schola, lecz cały lud winien jednogłośnie śpiewać⁴².

d) Homilia

24. Homilia, w której w ciągu roku liturgicznego na podstawie tekstu świętego wykłada się tajemnice wiary i zasady chrześcijańskiego życia, stanowi część Liturgii słowa⁴³; począwszy od ogłoszenia Konstytucji liturgicznej Soboru Watykańskiego II często była ona zalecana, a w niektórych przypadkach jest nakazana. Homilia, którą z zasady winien wygłaszać przewodniczący zgromadzenia⁴⁴, w sprawowaniu Mszy świętej zmierza do tego, by głoszone słowo Boże wraz z Liturgią eucharystyczną stawało się "zwiastowaniem przedziwnych dzieł Bożych w dziejach zbawienia, czyli w misterium Chrystusowym"⁴⁵. Albowiem paschalne misterium Chrystusa, głoszone w czytaniach i homilii, urzeczywistnia się przez ofiarę Mszy świętej⁴⁶. Chrystus zaś jest zawsze obecny i działa w przepowiadaniu swojego Kościoła⁴⁷.
Homilia więc, będąc wyjaśnieniem słowa Pisma Świętego, które zostało odczytane, czy też jakiegoś tekstu liturgicznego⁴⁸, winna prowadzić wspólnotę wiernych do czynnego sprawowania Eucharystii, tak "aby zachowywali w życiu, co otrzymali przez wiarę"⁴⁹. Dzięki temu żywemu wykładowi zarówno odczytane słowo Boże jak i liturgiczne obrzędy Kościoła mogą osiągnąć większą skuteczność, jeżeli homilia jest prawdziwie owocem rozmyślania, jeśli jest dobrze przygotowana, niezbyt długa ani zbyt krótka i jeśli jest skierowana do wszystkich obecnych, także do dzieci i ludzi niewykształconych⁵⁰.
We Mszy świętej koncelebrowanej homilię wygłasza z zasady główny celebrans albo jeden z koncelebransów⁵¹.

25. W określonych dniach, mianowicie w niedziele i obowiązujące święta, także we Mszach sprawowanych wieczorem poprzedniego dnia, homilia winna być wygłaszana we wszystkich Mszach świętych odprawianych z udziałem ludu⁵². Homilię należy wygłaszać także we Mszach z udziałem dzieci i małych grup specjalnych⁵³.
Bardzo zaleca się głoszenie homilii w dni powszednie Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, gdy wierni regularnie uczestniczą we Mszy świętej, a także w inne święta i przy okazjach, w których lud liczniej gromadzi się w kościele⁵⁴.

26. Kapłan celebrujący wygłasza homilię przy krześle, stojąc lub siedząc, albo na ambonie⁵⁵.

27. Od homilii należy odpowiednio odróżnić krótkie ogłoszenia podane ludowi, które winny mieć miejsce po modlitwie po Komunii⁵⁶.

e) Milczenie

28. Liturgia słowa winna być tak sprawowana, aby sprzyjała medytacji; trzeba więc starannie unikać wszelkiego pośpiechu, który by utrudniał skupienie. Dialog między Bogiem i ludźmi, odbywający się pod natchnieniem Ducha Świętego, wymaga krótkich chwil ciszy, dostosowanych do potrzeb zgromadzenia, aby wierni mogli przyjąć do serca słowo Boże i przygotować na nie odpowiedź przez modlitwę.
Owe chwile ciszy w Liturgii słowa można z pożytkiem zachować na przykład przed rozpoczęciem samej liturgii słowa, po pierwszym i drugim czytaniu, wreszcie po homilii⁵⁷.

f) Wyznanie wiary

29. Symbol, czyli wyznanie wiary, które winno być odmawiane zgodnie z przepisami, w sprawowaniu Mszy świętej zmierza do tego, aby lud wyraził zgodę i odpowiedź na słowo Boże, usłyszane w czytaniach i homilii, oraz w formie zatwierdzonej przez Kościół przypomniał sobie zasady wiary, zanim w Eucharystii zacznie sprawować tajemnicę wiary⁵⁸.

g) Modlitwa powszechna, czyli modlitwa wiernych

30. W świetle słowa Bożego, na które zgromadzenie wiernych w pewien sposób odpowiada, zanosi się w modlitwie powszechnej błagania w potrzebach całego Kościoła i miejscowej wspólnoty, za zbawienie świata, za ludzi cierpiących z powodu wszelkich trudności oraz za różne grupy osób.
Diakon albo ktoś z usługujących, albo niektórzy wierni pod przewodnictwem celebransa podają zgromadzeniu krótkie i w duchu mądrej wolności ułożone wezwania błagalne, poprzez które "lud, wykonując swoją funkcję kapłańską, przyczynia się za wszystkimi ludźmi"⁵⁹ i tak, dopełniając w sobie owoców przyjęcia słowa Bożego, przechodzi do bardziej godnego sprawowania Liturgii eucharystycznej.

31. Celebrans kieruje modlitwą powszechną, stojąc przy krześle w miejscu prze-wodniczenia, intencje zaś wypowiada z ambony⁶⁰.
Zgromadzeni wierni uczestniczą w modlitwie w postawie stojącej, wypowiadając lub śpiewając wspólnie wezwanie po każdej z wygłoszonych intencji albo modląc się w ciszy⁶¹.

2. Warunki wymagane do właściwego stosowania liturgii słowa

a) Miejsce głoszenia słowa Bożego

32. We wnętrzu kościoła winno się znajdować miejsce podwyższone, stałe, dogodne i okazałe, odpowiadające godności słowa Bożego. Powinno jasno przypominać wiernym, że we Mszy świętej zostaje przygotowany tak stół słowa Bożego jak i stół Ciała Chrystusowego⁶², winno wreszcie stanowić skuteczną pomoc dla wiernych w uważnym słuchaniu podczas Liturgii słowa.
Należy więc starannie przemyśleć, w zależności od struktury każdego kościoła, odpowiednie ustawienie ambony oraz jej związek z ołtarzem.

33. Ambona winna być odpowiednio przyozdobiona stosownie do swojej struktury na sposób stały lub zależnie od okoliczności, przynajmniej w dniach uroczystych.
Ponieważ ambona jest miejscem, z którego usługujący głoszą słowo Boże, z natury swojej winna być zarezerwowana dla czytań, psalmu responsoryjnego i paschalnego orędzia. Homilia zaś i modlitwa wiernych mogą być wygłaszane z ambony z racji ich ścisłego związku z całą Liturgią słowa. Jest natomiast mniej odpowiednie, aby na ambonę wchodzili inni usługujący, np. komentator, kantor lub prowadzący śpiew⁶³.

34. Aby ambona mogła dogodnie służyć do sprawowania obrzędów, winna być obszerna, skoro niekiedy musi się zmieścić na niej kilku usługujących. Należy także zadbać o to, aby lektorzy mieli na ambonie oświetlenie wystarczające do czytania tekstu i by w razie potrzeby mogli skorzystać ze współczesnych środków technicznych zapewniających wiernym dobrą słyszalność.

b) Księgi służące do głoszenia słowa Bożego podczas liturgii

35. Księgi, z których bierze się czytania słowa Bożego, usługujący, wykonywane przez nich czynności, miejsca i inne rzeczy - wszystko to budzi u uczestników pamięć o obecności Boga przemawiającego do swojego ludu. Należy więc zadbać i o to, aby księgi będące w czynności liturgicznej znakami i symbolami nadziemskiej rzeczywistości, były naprawdę godne, ozdobne i piękne⁶⁴.

36. Ponieważ zwiastowanie orędzia Ewangelii zawsze stanowi szczyt Liturgii słowa, tradycja liturgiczna tak zachodnia jak i wschodnia podtrzymywała stale pewne rozróżnienie między księgami czytań. Księgę Ewangelii sporządzano z wielką starannością, przyozdabiano i otaczano oznakami czci w odróżnieniu od innej czy innych ksiąg czytań. Ze wszech miar wypada więc, aby i w naszych czasach w katedrach i przynajmniej w większych i liczniejszych parafiach i kościołach był pięknie przyozdobiony Ewangeliarz oddzielny od księgi innych czytań. Ewangeliarz ten przekazuje się diakonowi podczas święceń oraz kładzie na głowę elekta i podtrzymuje nad nią w obrzędzie święceń biskupa⁶⁵.

37. Z racji godności słowa Bożego księgi czytań używane przy sprawowaniu liturgii winny się odróżniać od innych pomocy pastoralnych, np. broszur służących wiernym do przygotowywania czytań lub do osobistej medytacji.

 ROZDZIAŁ TRZECI
 OBOWIĄZKI I POSŁUGI W SPRAWOWANIU LITURGII SŁOWA WE MSZY ŚWIĘTEJ

 1. Posługa przewodniczacego w liturgii słowa

38. Przewodniczący Liturgii słowa, chociaż sam jest słuchaczem słowa Bożego głoszonego przez innych, pozostaje zawsze pierwszą osobą, której zostało powierzone zadanie głoszenia słowa i dzielenia się z wiernymi, szczególnie w homilii, ukrytym w słowie duchowym pokarmem. Sam lub przy pomocy innych troszczy się on o zapewnienie odpowiedniego sposobu czytania słowa Bożego, z reguły jednakże pozostawia sobie opracowanie pewnych wyjaśnień mających na celu uważne słuchanie słowa przez wiernych, a zwłaszcza przygotowanie homilii, która ma im ułatwić owocne przyjęcie słowa Bożego.

39. Konieczne jest, aby przede wszystkim ten, kto ma przewodniczyć liturgii, doskonale znał strukturę Lekcjonarza, by umiał pobudzać serca wiernych do przyjęcia owoców słowa Bożego. Trzeba, aby przez modlitwę i studium dostrzegał powiązanie między różnymi tekstami Liturgii słowa, tak by wierni w świetle porządku czytań właściwie pojmowali misterium Chrystusa i Jego zbawcze dzieło.

40. Przewodniczący winien chętnie korzystać z zaproponowanych w Lekcjonarzu możliwości wyboru czytań, odpowiedzi, psalmów responsoryjnych, aklamacji przed Ewangelią⁶⁶, ale winien to czynić w porozumieniu z wszystkimi zainteresowanymi⁶⁷ i z uwzględnieniem zdania wiernych w tym, co do nich należy⁶⁸.

41. Przewodniczący zgromadzenia wykonuje właściwą sobie funkcję i posługę słowa Bożego także wtedy, gdy wygłasza homilię⁶⁹. Przez nią swych braci prowadzi do głębszego rozumienia Pisma Świętego, dusze wiernych otwiera na dziękczynienie za wielkie dzieła Boże, podtrzymuje wiarę obecnych w słowo, które w sprawowaniu liturgii przez Ducha Świętego staje się sakramentem, przygotowuje ich do owocnego przyjęcia Komunii świętej, wzywa do podjęcia wymagań życia chrześcijańskiego.

42. Do przewodniczącego należy niekiedy wprowadzenie wiernych w Liturgię słowa przez odpowiednie wyjaśnienia przed czytaniami⁷⁰. Wyjaśnienia te pomogą zapewne zgromadzeniu do lepszego słuchania słowa Bożego; budzą bowiem wewnętrzną postawę wiary i dobrej woli. Funkcję tę może przewodniczący powierzyć także innym osobom, np. diakonowi lub komentatorowi⁷¹.

43. Przewodniczący, kierując modlitwą powszechną i w miarę możliwości wiążąc jej wstępną zachętę i końcową modlitwę z czytaniami i homilią danej celebracji,
 prowadzi wiernych do Liturgii eucharystycznej⁷².

2. Zadanie wiernych w liturgii słowa

44. Słowo Chrystusa gromadzi lud Boży, zapewnia wzrost i pożywienie. "W szczególności odnosi się to do liturgii słowa w odprawianiu Mszy świętej, jednoczącej w sobie ściśle obwieszczanie śmierci i zmartwychwstania Pańskiego, odpowiedź słuchającego ludu i samą ofiarę, przez którą Chrystus utwierdził Nowe Przymierze w Krwi swojej, a w której to ofierze uczestniczą wierni modlitwą i przyjmowaniem sakramentów"⁷³. Albowiem "nie tylko podczas czytania tego, "co zostało napisane dla naszego pouczenia" (Rz 15,4), lecz także gdy Kościół modli się, śpiewa lub działa, wiara uczestników wzrasta, a dusze wznoszą się ku Bogu, aby Mu oddać duchowy hołd i otrzymać obfitszą łaskę"⁷⁴.

45. Także dzisiaj zgromadzenie chrześcijan w Liturgii słowa, przez słuchanie wynikające z wiary, przyjmuje od Boga słowo przymierza, na które winno z wiarą odpowiedzieć, aby coraz bardziej stawało się ludem Nowego Przymierza. Lud Boży ma duchowe prawo obfitego czerpania ze skarbca słowa Bożego: urzeczywistnia się to przez korzystanie z Lekcjonarza mszalnego, homilie i działalność duszpasterską.
Uczestnicząc w sprawowaniu Mszy świętej, wierni powinni słuchać słowa Bożego z taką wewnętrzną i zewnętrzną czcią, która by ich prowadziła do wzrostu duchowego życia i pozwoliła coraz głębiej wnikać w sprawowane misterium⁷⁵.

46. Aby wierni mogli ochotnym duchem sprawować pamiątkę Pańską, powinni uwrażliwić się na jedną obecność Chrystusa tak w słowie Bożym - "albowiem gdy w Kościele czyta się Pismo Święte, wówczas On sam mówi" - jak też "zwłaszcza pod postaciami eucharystycznymi"⁷⁶.

47. Aby słowo Boże mogło być przyjęte i wprowadzone w życie chrześcijan, domaga się ono żywej wiary⁷⁷, która z kolei budzi się nieustannie przez słuchanie głoszonego słowa Bożego.
Pismo Święte bowiem przede wszystkim w proklamacji liturgicznej staje się źródłem życia i mocy, zgodnie ze świadectwem Apostoła, że Ewangelia jest mocą Bożą ku zbawieniu dla każdego wierząceg ⁷⁸, dlatego umiłowanie Pisma Świętego jest źródłem siły i odnowienia dla całego ludu Bożego ⁷⁹. Trzeba więc, aby wszyscy chrześcijanie nieustannie otwierali się na radosne słuchanie słowa Bożego⁸⁰. Kiedy słowo Boże jest głoszone przez Kościół i wprowadzane w praktykę życia, oświeca ono wiernych pod działaniem Ducha Świętego i pociąga do przeżywania całego misterium Chrystusa Pana⁸¹. Słowo Boże owocnie przyjmowane pobudza do nawrócenia serca i do życia jaśniejącego wiarą, tak w wymiarze osobowym jak i wspólnotowym⁸², jest bowiem podtrzymaniem chrześcijańskiego życia i źródłem modlitwy całego Kościoła⁸³.

48. Świadomość głębokiego związku Liturgii słowa i Liturgii eucharystycznej w sprawowaniu Mszy świętej będzie prowadzić wiernych do tego, aby uczestniczyli w niej od samego początku⁸⁴, aby to uczestnictwo było uważne i w miarę możliwości przygotowane przez zdobyte wcześniej głębsze poznanie Pisma Świętego; stąd też będzie płynąć pragnienie rozumienia tekstów czytanych w liturgii oraz gotowość dania na nie odpowiedzi przez śpiew⁸⁵.
W ten też sposób na słowo Boże usłyszane i rozważane wierni mogą dawać czynną odpowiedź, pełną wiary, nadziei i miłości, przez modlitwę i ofiarowanie samych siebie, nie tylko podczas sprawowania liturgii, lecz także całym życiem chrześcijańskim.

3. Posługi w liturgii słowa

49. Tradycja liturgiczna funkcję czytania fragmentów biblijnych we Mszy świętej powierza usługującym: lektorom i diakonom. Gdy nie ma diakona lub innego kapłana, sam celebrans odczytuje Ewangelię⁸⁶, a w razie nieobecności lektora - wszystkie czytania⁸⁷.

50. Do diakona w mszalnej Liturgii słowa należy odczytywanie Ewangelii, a w razie potrzeby wygłaszanie homilii oraz podawanie ludowi intencji modlitwy powszechnej⁸⁸.

51. "W sprawowaniu Eucharystii lektor posiada właściwą sobie funkcję, którą on sam powinien w zasadzie wypełniać, chociażby byli usługujący wyższego stopnia"⁸⁹. Należy mieć w poszanowaniu posługę lektora powierzoną obrzędem liturgicznym. Jeśli są lektorzy ustanowieni, winni wykonywać przysługującą im funkcję, przynajmniej w niedziele i święta, zwłaszcza w czasie głównej Mszy świętej. Można im będzie także powierzyć obowiązek służenia pomocą w ułożeniu Liturgii słowa, a w razie potrzeby przygotowania innych wiernych, którzy na mocy czasowego upoważnienia wykonują czytania we Mszy świętej⁹⁰.

52. Zgromadzenie liturgiczne potrzebuje lektorów, chociażby nie zostali do tej funkcji ustanowieni. Należy się więc starać o to, aby były pewne odpowiednie osoby świeckie, gotowe do wykonywania tej posługi⁹¹. Jeżeli jest więcej lektorów i istnieje
 potrzeba kilku czytań, wypada rozdzielić je między nich.

53. We Mszach bez diakona wygłaszanie intencji modlitwy powszechnej, zwłaszcza jeśli mają być śpiewane, należy powierzyć kantorowi albo lektorowi, albo komuś innemu⁹².

54. Inny kapłan, diakon i lektor ustanowiony do pełnienia właściwej mu posługi, gdy wstępują na ambonę celem czytania słowa Bożego w Mszy świętej z ludem, winni być ubrani w przysługującą im szatę liturgiczną. Ci zaś, którzy pełnią posługę lektora jednorazowo lub nawet stale, mogą wstępować na ambonę w codziennym stroju, z zachowaniem jednak różnych zwyczajów miejscowych.

55. "Jest rzeczą konieczną, aby lektorzy wykonujący swoją posługę, choćby nie zostali ustanowieni specjalnym obrzędem, byli naprawdę odpowiedni i starannie przygotowani, a to w tym celu, ażeby wierni, słuchając czytań słowa Bożego, rozbudzali w sobie żywe i serdeczne umiłowanie Pisma Świętego"⁹³.
Przygotowanie to winno być przede wszystkim duchowe, ale konieczne jest także przygotowanie techniczne. Duchowe przygotowanie zakłada formację przynajmniej w dwóch dziedzinach: biblijnej i liturgicznej. Formacja biblijna zmierza do tego, aby lektorzy potrafili zrozumieć czytania w ich własnym kontekście oraz w świetle wiary pojmować istotną treść orędzia objawienia. Formacja liturgiczna winna lektorom zapewnić pewną znajomość sensu struktury Liturgii słowa oraz związków między Liturgią słowa i Liturgią eucharystyczną.
Przygotowanie techniczne ma na celu przyswojenie lektorom umiejętności publicznego czytania zarówno żywym głosem jak i przy pomocy współczesnych urządzeń nagłaśniających.

56. Do psałterzysty, czyli śpiewaka psalmu, należy śpiewanie w sposób responsoryjny lub ciągły psalmu albo innej pieśni biblijnej, graduału i "Alleluja", a także innych śpiewów między czytaniami. Może on zależnie od okoliczności intonować "Alleluja" i werset⁹⁴.
Ze wszech miar wypada, aby w każdej wspólnocie kościelnej były osoby świeckie zdolne do wypełniania funkcji psałterzysty, a więc odznaczające się umiejętnością śpiewania psalmów, prawidłową wymową i dykcją. To, co wyżej zostało powiedziane o formacji lektorów, odnosi się także do śpiewających psalm.

57. Również komentator, który z odpowiedniego miejsca zgromadzeniu wiernych podaje stosowne wyjaśnienia i zachęty, jasne, zwięzłe i przejrzyste, starannie przygotowane, z zasady na piśmie, i wcześniej sprawdzone przez celebransa, wykonuje prawdziwą posługę liturgiczną⁹⁵.

PRZYPISY

 ²⁵ Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 33.
²⁶ Por. Św. Kongregacja Kultu Bożego, Instrukcja "Liturgicae instaurationes", dnia 5 września 1970, nr 2: AAS 62 (1970) 695-696; Jan Paweł II, List "Dominicae Cenae", dnia 24 lutego 1980, nr 10: AAS 72 (1980) 134-137; Św. Kongregacja Sakramentów i Kultu Bożego, Instrukcja "Inaestimabile donum", dnia 3 kwietnia 1980, nr 1: AAS 72 (1980) 333.
²⁷ KL 33.
²⁸ Por. niżej Wprowadzenie teologiczno-pastoralne, nr 111.
²⁹ Por. Missale Romanum. Ordo cantus Missae. Editio typica 1972. Praenotanda, nry 4, 6, 10.
³⁰ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 11.
³¹ Por. tamże, nr 272 i poniżej nry 32-34.
³² Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nry 35, 95.
³³ Por. tamże, nry 82-84.
³⁴ Por. tamże, nry 94,131.
³⁵ Por. Obrzędy Mszy św. z ludem, nr 11.
³⁶ Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 36.
³⁷ Paweł VI, Konstytucja apost. "Laudis canticum", w: Liturgia Godzin I; por. także KL 24, 90; Św. Kongregacja Obrzędów, Instrukcja o muzyce w liturgii "Musicam sacram", dnia 5 marca 1967, nr 39: AAS 59 (1967) 311; Ogólne wprowadzenie do Liturgii Godzin, nry 23 i 109; Kongregacja Wychowania Katolickiego, Ratio fundamentalis, nr 53.
³⁸ Por. poniżej, nry 89-90.
³⁹ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nry 18 i 39.
⁴⁰ Por. tamże, nr 272 i poniżej, nry 32 nn.
⁴¹ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 17.
⁴² Por. także tamże, nry 37-39; Missale Romanum. Ordo cantus Missae. Praenotanda, nry 7-9; Graduale Romanum, 1974. Praenotanda, nr 7; Graduale simplex, ed. typica altera 1975. Praenotanda, nr 16.
⁴³ KL 52; Św. Kongregacja Obrzędów, Instrukcja "Inter oecumenici", dnia 26 września 1964, nr 54: AAS 56 (1964) 890.
⁴⁴ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 42.
⁴⁵ KL 35, 2.
⁴⁶ Por. tamże nry 6 i 47.
⁴⁷ Por. Paweł VI, Encyklika "Mysterium Fidei", dnia 3 września 1965: AAS 57 (1965) 753; DM 9; Paweł VI, Adhortacja apost. "Evangelii nuntiandi", dnia 8 grudnia 1975, nr 43: AAS 69 (1976) 33-34.
⁴⁸ Por. KL 35. 2; Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 41.
⁴⁹ KL 10.
⁵⁰ Por. Jan Paweł II, Adhortacja apost. "Catechesi tradendae", dnia 16 października 1979, nr 48: AAS 77 (1979) 1316.
⁵¹ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 165.
⁵² Por. tamże, nr 42, a także Św. Kongregacja Obrzędów, Instrukcja "Eucharisticum mysterium", dnia 25 maja 1967, nr 28: AAS 59 (1967) 556-557.
⁵³ Por. Św. Kongregacja Kultu Bożego, Instrukcja "Actio pastoralis", dnia 15 maja 1969, nr 6g: AAS 61 (1969) 809: Dyrektorium o Mszach z udziałem dzieci, dnia 1 listopada1973, nr 48: AAS 66 (1974) 44.
⁵⁴ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nry 42,338; Rituale Romanum. Ordo celebrandi Matrimonium, Typis Polyglottis Vaticanis 1969, nry 22, 42, 57; Ordo Exsequiarum, Typis Polyglottis Vaticanis 1969, nry 41,64.
⁵⁵ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 97.
⁵⁶ Por. tamże, nr 139.
⁵⁷ Por. tamże, nr 23.
⁵⁸ Por. tamże, nr 43.
⁵⁹ Por. tamże, nr 45.
⁶⁰ Por. tamże, nr 99.
⁶¹ Por. tamże, nr 47.
⁶² Por. wyżej, przyp. 23.
⁶³ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 272.
⁶⁴ Por. KL 122.
⁶⁵ Por. Pontificale Romanum, De ordinatione diaconi, presbyteri et episcopi, Typis Polyglottis Vaticanis 1968, p. 28, nr 24; p. 58, nr 21; p. 85, nr 24; p. 70, nr 25; p. 110, nr 25.
⁶⁶ Por. poniżej, nry 78-91.
⁶⁷ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nry 318-320, 324-325.
⁶⁸ Por. tamże, nr 313.
⁶⁹ Por. tamże, nr 42; Św. Kongregacja Sakramentów i Kultu Bożego, Instrukcja "Inaestimabile do-num", dnia 3 kwietnia 1980, nr 3: AAS 72 (1980) 334.
⁷⁰ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 11.
⁷¹ Por. tamże, nr 68.
⁷² Por. tamże, nry 33, 47.
⁷³ DK 4.
⁷⁴ KL 33.
⁷⁵ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 9.
⁷⁶ KL 7.
⁷⁷ Por. KL 9.
⁷⁸ Por. Rz 1,16.
⁷⁹ Por. KO 21.
⁸⁰ Cytowane w KO 21.
⁸¹ Por. J 14,15-26; 15,26 - 16,45-15.
⁸² Por. DM 6 i 15; KO 26.
⁸³ Por. KL 24; Kongregacja Duchowieństwa, Directorium catechisticum generale, dnia 11 kwietnia 1971, nr 25: AAS 64 (1972) 114.
⁸⁴ Por. KL 56; Św. Kongregacja Sakramentów i Kultu Bożego, Instrukcja "Inaestimabile donum", dnia 3 kwietnia 1980, nr 1: AAS 72 (1980) 333-334.
⁸⁵ Por. KL 24 i 35.
⁸⁶ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 34.
⁸⁷ Por. tamże, nr 96.
⁸⁸ Por. tamże, nry 47,61,132; Św. Kongregacja Sakramentów i Kultu Bożego, Instrukcja "Inaestimabile donum", dnia 3 kwietnia 1980, nr 3: AAS 72 (1980) 334.
⁸⁹ Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 66.
⁹⁰ Por. Paweł VI, List apost. "Ministeria quaedam", dnia 15 sierpnia 1972, nr V: AAS 64 (1972) 532.
⁹¹ Por. Św. Kongregacja Sakramentów i Kultu Bożego, Instrukcja "Inaestimabile donum", dnia 3 kwietnia 1980, nry 2 i 18: AAS 72 (1980) 334; por. także Św. Kongregacja Kultu Bożego, Dyrektorium o Mszach z udziałem dzieci, dnia 1 listopada1973, nry 22, 24, 27: AAS 66 (1974) 43.
⁹² Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nry 47, 66, 151; Rada dla wykonania Konstytucji o liturgii, De oratione communi seu fidelium, Citta del Vaticano 1966, nr 8.
⁹³ Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 66.
⁹⁴ Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nry 37a i 67.
⁹⁵ Por. tamże, nr 68.